Home ئەرشیف2004 عەبدوڵا مەحمود لەوەڵام بە پرسیارێکی الامام ی عەرەبیدا

عەبدوڵا مەحمود لەوەڵام بە پرسیارێکی الامام ی عەرەبیدا

by Abdulla Mahmud

federalismمةسعود بارزاني سةروكي ثارتي ديموكراتي كوردستان لة ضاوثيكةوتنيكيدا لةطةل رؤذنامةي حةيات لة رؤذي 29-6دا راي طةياند، كة ئةطةر فدراليزم لةدةستوري هةميشةيي عيراقدا جيطير نةكريت، ئةوا كوردستان جيائةكةنةوة لة عيراق، ئةم ليدوانةي بارزاني بةرئةنجامي ضية،و ضؤن هةليدةسةنطينن؟

ئةم راطةياندنةي بارزاني بةشيكة يان باشتر بليم دريذكراوةي ئةو كيشمةكيشةية كة لة نيوان لايةنةكاني ناسيوناليزمي عةرةب و كورد، سونةو شيعةي سياسي،كةبةدواي لةدةسةلآتكةوتني رذيمي بةعسدا و بؤ ثضريني بةش لةدةسةلآتي داهاتودا وةرييان خست، شتيكي زياتر نية، بارزاني و ناسيوناليزمي كوردبةطشتي كة هةموو هةول و كؤششيان لة بيناكردنةوةي دةولةت و حكومةتي عيراقيدا بؤ ئةوة بووكة لةلايةكةوة جيطاو بةشيان لةدةسةلآتدا هةبيت و لةلايةيكي تريشةوة دةسةلآتي 13 سالةي كوردستانيان لةدةست نةضيت.

 ئةم كيشمة كيشة سةرئةنجام بوو بةوةي بةشي ناسيوناليزمي كورد فةرامؤش نةكريت، هةم لة ياساي بةريوةبردني عيراق بؤ قؤناغي طواستنةوة فدراليزم جيطيركراو هةم ضةند ثؤستيك لة ئاستي حكومةت و دةولةت درا بة نوينةراني  و يةكيتي وةكو دووبالي سةرةكي بزوتنةوةي كوردايةتي.

بةلآم هيض لةوة رؤشنتر نية،كة مةسةلةي حكومةت و بيناكردنةوةي دةولةت و دةسةلآتي ئةم حكومةت و دةولةتة يةكلانةبؤتةوة، ئةمة بةجيا لةوةي ئةم حكومةت ودةولةت ودةسةلآتة تةوافقي ية لةسةر بنةمايةكي ثوشالي بيناكراوةو كيشمة كيشي لايةنة ثيك هينةرةكاني حكومةت و دةولةتي تازة،

بؤ جيطيركردني بةش دةسةلآتيان و زيادكردني  لةسةر بنةماي قةومي”عةرةب و كورد”ديني “سونةو شيعة” و تايفة و عةشيرةتطةري …دريذةي هةية.

ئةم راطةيةندن وليدوانانةي  كة سةراني ناسيوناليزمي كوردو شيعةي سياسي لةكاتي دارشتني ياساي طيرانةوةي دةسةلآت لةلايةن ئةنجومةني نةتةوة يةكطرتوةكانةوة، ئةياندا،بةباشترين شيوة كيشمةكيشي ئةم لايةنانةو هاوكات ثابةندنةبوون ريزدانةنان بةو ياساو بريارانةي ثيشتر ئيمزايان كردووة، نيشاني خةلكي عيراق و دنيادا، ليدوانةكاني سيستاني، و نامةكةي بارزاني و تالةباني بؤ بؤش…..ضةند بةش لةو كيشمةكيشة ئاشكرايانةن، كة بيطومان

دةيان ثلاني نائاشكراشيان لة ذيردا حةشاردراوة.

راطةياندنةكةي بارزاني بةوةي كة ئةطةر فدراليزم بة رةسمي نةناسري جيا ئةبينةوة بةشيكة لةو كيشمةكيشة،و راطةياندني نيطةراني ناسيوناليزمي كوردة لةئايندةي ئةو بةشة لةدةسةلآت كة ئيستا ثيانبراوة لةو  فدراليزمةي قةومي يةي لة ياساي كاتيدا ئيشارةي ثيدراوة.

هاوكات مةسةلةيةكي تر ئةوةية، بؤيةكةمين جارة لةدواي ئاشبةتالي 1974وة بزوتنةوةي ناسيونالستي بةو ئةندازةيةي ئيستا قلشتي فراواني نيوان خؤي ي و خةلكي كوردستان بة ضاواني خؤي ببيني و روبةروي رةخنةي خةلكي كوردستان و تةناتةت رةخنة و بيزاري لايةنطراني بزوتنةوةي ناسيونالستي بيتةوة. و بةئاشبةتالي تر ناوببري.

لةهةموو ميذووي رابردودا بزوتنةوةي ناسيونالستي بةناحةق نةك هةرسواري شةثؤلي نارةزايةتي خةلكي كوردستان ببوو كة خوازياري رزطاربوون لة ستةمي نةتةوايةتي و دةستراطةيشتن بة ئازادي و خؤشطوزةراني بوون، بةلكو ميذووي نةفرةت و نارةايةتي و بةربةرةكاني خةلكي كوردستانيان لةدذي زولمي قةومي و بيافي تيكةل بةميذووي خؤيان كرد،كة جطة لة هةولدان بؤ بةشداري لة دةسةلآتي مةركةزيدا ئامانجيكي تريان نةبوو،كةئةم ئامانجةي ناسيوناليزمي كورد تةواو ثيضةوانةي خواستي خةلكي كوردستان بوو.

ئةمرؤ هاوكيشةكة خةريكة  رةوتي ضونةوة  سةر قاضةكاني خؤي دةطؤيتةوة بةر، ض بارزاني وض تالةباني نيطةراني ئةمةن، بؤية ئةم راطةياندنةي بارزاني هاوكات هةوليكة بؤ خاوكردنةوةي نارةزايةتي شةقامي كؤمةلطاي كوردستان كة ئةم دةورةية رووي لة هةردووبالةكةي بزوتنةوةي ناسيونالستي كوردة”يةكيتي و ثارتي”.

بارزاني ئةوةش ئةزانيت ئةم راطةياندنةي لةثيش تالةبانيدا دةبيتة سةرمايةكي سياسي بؤ بةرامبةركيي داهاتووي نيوانيشيان.

حزبي كؤمؤنستي كريكاري بةثيي هةلومةرجي ئيستاو رةوتي روداوةكان، خوازياري ريفراندؤم و جياكردنةوةي كوردستانة، ئةمة هيض ليكضونيكي هةية لةطةل تةرحي بارزاني بؤ جيابونةوة ؟

بةلي هيضيان لةيةك ناضيت، حزبي كؤمؤنيستي كريكاري بةثي ي ئةو ليكدانةوةي كة مةسةلةي دةسةلآت يةكلانةبؤتةوة، دةولةتيك تائيستا ئارادانية، هاوكات بةثيي رةوتي روداوةكان و بالآدةستبووني رةوتة كؤنةثةرستة قةومي و دينيةكان لة  عيراقدا لةطةمةي برانةوةي دةسةلآتي سياسي و ثيكهينانةوةي حكومةت و دةولةتدا، لة لايةكةوة نايةوي خةلكي كوردستان بةديار يةكلابونةوةي وةزعي سياسي عيراقةوة طيرؤدةببن، و لة لايةكي تريشةوة بةثي بالادةستي كؤنةثةرستي ديني و قةومي ثةياميك كة ئةيدةن و ماهيةتةكةشيان هةرئةوةية،خةلكي كوردستان دةسثيردريتة دةسةلآتي قةومثةرستي و ئيسلامي سياسي سبةيني،هةر بةوهؤيانةو زورهؤي ترشةوة”كة ليرةدا جيطاي نابيتةوة” هةرئيستا خوازياري بةرثاكردني ريفراندؤميكي ئازادة، كةتيايدا خةلكي كوردستان ئازادانة سةبارةت (بةمانةوة لةطةل عيراق يان جيابونةوةو ثيكهيناني دةولةتيكي سةربةخؤ) دةنط بةجيابونةوة بدةن و حكومةتيكي علماني غةيرة قةومي ثيكبهنن.

ليدواني بارزاني لة ئيستادا بة جيالةوةي هةرةشةيةكة بؤ لةدةست نةداني فدراليزمةكةيان، هاوكات هةوليكةي بؤ خاوكردنةوةي نارةزايةتي خةلكي كوردستان بةروياندا كةدةيان سالة بة ناوي بةرطري لييان، خةلكي كوردسنانيان كردؤتة زةخيرةي ئامانجي كؤنةثةرستانةي بةشداري لةدةسةلآتي مةركةزي و خؤشخزمةتي و كريطرتةيي بؤ وولآتاني ناوضةكةو زلهيزةكاني دنيا.

بارزاني لةليدوانةكةيداباسي طةرانةوة بؤ راي خةلك ناكات، و باسي جيابونةوةش تةنها وةكو وةرقةيةكي طوشار بؤ لةدةست نةداني فدراليزمي قةومي لةدةستوري هةميشةييدا بةدةستةوةدةطري،  نيطةرانيةكيش كة ئةمان ثيشتر رايان طةياندووة ئايندةي خةلكي كوردستان و ئازادي و خؤشطوزةراني نية،بةلكو ئةوةية كة رةئيسيكيان لة هيض ثؤستيكدا ثينةداون، بؤية بة هيض جؤريك باس لة خواستي خةلكي كوردستان نية، باسي ئةو باسي بةشي زياترة لة دةسةلآتدا.

تةنانةت ئةطةر باسي جيابونةوةش لة لايةن ناسيوناليزمي كوردةوة لة هةلومةرجيكدا بهينريتة طؤر”كة مةحال ني ية”ديسان مةسةلة ثيكهيناني حكومةتيكي علماني و غةيرة قةومي ني يةو كة دانيشتواني كوردستان لة مافة فةردي و مةدةنيةكان بةهرةمةندببن و ئازادي و خؤشبةختي بينن، بةلكو ئةوكاتةش باسي  ثيكهيناني حكةمةتيكي قةومطةراية،كة خةلكي غةيرة كوردزمان ئةكاتة ثلةدوو،بؤية باسي جيابونةوةي بارزاني لةطةل ئةوةي حزبي ئيمة دووشتي تةواو جياوازو تةنانةت دذ بةيةكيشن.

 

لەوانەیە تۆ ئەمانەشت بە دڵ بێت

لێدوانێک بەجێ بهێلە

هاوڕێمان بن!

پەیوەندی

دەتوانن ڕاستەوخۆ پەیوەندیمان پێوە بکەن بۆ هەر سەرنج و پێشنیار و ڕاگۆرینەوەیەک، لە ڕێگای:

abdulla.mahmud@gmail.com

دیمانەی پێشەنگ

Play Video