عبداللة مةحمود
ماوةيةكة كيَشةوململانيَ ي ناوسةركردايةتي يةكيَتي نيشتماني كوردستان بؤتة جيَطاي قسةوباسي طةرمي ناو ميدياكان و كؤمةلآني خةلَكي كوردستان، ض خةلَك و ض ميدياكان… هةريةكةيان بةجؤريَك ئةم ململانيَ و كيَشمةكيَشة ليَكئةدةنةوة،لايةنةكاني دةرطير لةو كيَشمةكيَشةكةش(مةكتةبي سياسي و سةركردايةتي يةكيَتي لة لايةك و سكرتيَري يةكيتيَش لة لايةكي ترةوة)سةرباري هةر تموحاتيَك كةهةيانة لة يةكتري دةيانةويَ ئةم روداوة تيَثةرِيَنن و هؤكاري ئةسلَي كيَشمةكيَشةكة،لة ضاوي رِاي طشتي دوربخةنةوةو بيخةنة ضوارضيَوةي رِادةي سةلاحيةت و ئةركي هةركام لة سكرتيَري طشتي و مةكتةبي سياسي…تاد.
ديارة بووني ناكؤكي سياسي، ململاني ي سياسي،بيروبؤضوني جياواز،روانطةي دذبةيةك لةسةر مةسةلةيةكي دياري كراو،هيَنانةطؤري ميكانيزمي جؤراوجؤر بؤثراكتيك كردني سياسةت و تاكتيك و هةلَويَستي رؤذ…بونيان لةناو هةرحزبيَكي سياسيدا رِوداويَكي ئاسايي ية،بؤ يةكيتي نيشتمانيش بةويَنةي هيَزيكي سياسي بةهةمان شيَوة.بةلآم ئةوة كة ناكؤكيةكان دةطةيةنيَتة ئاستي تةقاندنةوة و تةلبةندوسنوري حزب و ئؤرطانةكان تيَئةثةريَني ودنياي دةرةوةي حزب دةوروذيَني مةسةلةيةكي جدية.و هةربةوهؤيةشةوةية هةلَويَست و رامان و ثرسياري جؤراوجؤر بةدواي خؤيدا كيَش ئةكات،بيَطومان ناكؤكي ناوسةركردايةتي يةكيتي نيشتماني بة جيَطايةك طةيشتوة كة فرسةتي شاردنةوةو ثةردةثؤشكردني لة تواناي رِوداوةكان وكيشةكاني ناوي طةورة تر بووة بؤية طةيشتة ناو ميدياو بووة مانشيَتي رؤذنامةكان و قسةوباسي خةلَكي كوردستان.
هؤكاري سةرةكي كيَشةو ململانيَ ي ناويةكيَتي ضي ية؟ئةمة ئةو ثرسيارة سةرةكي و جديةية كة دةبيَ بةدواداضوني بؤبكريَت.لةوانةية زؤركةس ثرسيار بكات و بلَيَت ئةم مةسةلةو كيَشةية كة طةورة تر بوو لةوةي بتوانريَ ثةردةثؤش بكريَت ضي ية،ئايا كيَشة لةسةر سياسةتيَكة كة يةكيَتي طؤتويةتة بةر؟ئايا لةسةر دياريكردني ئايندةي كوردستانة؟ ئايا لةسةر هةلَويَست طرتنة لةبةرامبةر حكومةتي كاتؤني ئيَستاي عيَراق؟ ئايا لةسةر ئةوةية كة ياساي بةريَوةبردني دةولَةتي عيراق بؤ قؤناغي طواستنةوة ياسايةكي كؤنةثةرستانةي قةومطةراي عةرةبي تايفةضيَتي و ئيسلامي ية؟ ئايا لةسةر ئةوةية كة ياوةر ريفراندؤم رةتدةكاتةوة و باسي جيابونةوةي كوردستان بة كفري ئيلاهي ئةزانيَت و كؤماندؤي دةولَةتي تازةي عيَراقي بةطذدا دةكات؟ئايا لةسةر ئةوةية كة يةكيَتي دةست بةرداري دةستةو تاقمي ئيسلامي نابيَت؟لةسةر ئةوةية كة ئيتر يةكيتي نابيَ ضيتر وابةستةي دةولَةتة كؤنةثةرستةكاني ناوضةكة بيَت؟لةثةيوةند بة ضارةنووسي خةلَكي كوردستانةوةية؟ لةسةرئةوةية كة يةكيَتي لا لة كريَكاران،كارمةندان،ذنان،لاوان،بةسالآضوان و منالآن ناكاتةوة؟ لةسةرئةوةية كة هاوكاري باندة تيرؤرستةكاني ئيَران و وولآتاني كؤنةثةرستي ناوضةكة كؤتايي ثيَ بهيَني؟ لةسةر ئةوةية خويَندن و ثةروةردة دةبيَ مؤديَرن بكريَت؟لةسةر دابينكردني خزمةتطوزارية كؤمةلآيةتيةكانة؟ لةسةر بةرثاكردني ريفراندؤم و باسي جياكردنةوةي كوردستان و ثيَكهيَناني دةولَةتيَكي سةربةخؤية؟ لةسةر جياكردنةوةي دين لة دةسةلآت ودةولَةتة؟ لةسةر بةمةدةنيكردني ياساكانة بؤ خةلَكي مةدةني كوردستان؟ لةسةر بةرينكردنةوةي ئازادي رِؤذنامةطةرية؟ بةكورتي كيَشةي ناوسةركردايةتي يةكيَتي لةثةيوةند بةضؤنيةتي ضارةسةركردني كيَشةو طرفتةكاني خةلَكي كوردستانةوةية ؟……….تاد.
بةداخةوة كيَشةي ناوسةركردايةتي يةكيَتي ثةيوةندي بة هةرهيض كام لةو مةسةلانةوة ني ية .
ئاخرهيض لةوة رؤشنتر نية،لةوةتةي يةكيَتي نيشتماني كوردستان ثيَكهاتووة سةركردايةتي يةكيتي نيشتماني بؤ يةكجار لةسةر هيض يةك لةمةسةلة ضارةنوس سازةكاني كؤمةلَطاي كوردستان كيَشةيان نةبووة،تةنانةت ئةطةر شةرمنؤكانةش بووبيَت رةخنةكانيان لة هةلَويَستةكاني يةكيَتي نةبؤتة مايةي دةنطدانةوةي دةرةكي،كيَ هةية لة خةلَكي كوردستان و هةموو ئةو ئينسانة شةريفانةي هةر ئيَستا لةطةلَ يةكيَتي نيشتمانيين يان لايةنطري ليَئةكةن،بتواني حاشا لةو راستيانةي خوارةوة بكات.
يةكيَتي نؤكةرايةتي بؤ هةموو وولآتاني كؤنةثةرستي ناوضةكة كردووة،يةكيتي ثيَش لةشكري بؤ هةموو دةولَةتاني دذةخةلَكي كوردستان كردووة، يةكيَتي لةطةلَ ئيسلامي”توندرةو شلةتين و زؤر نةرم”هاوكاري كردوةوةو فةرشي سوري بؤ ثيَشوازي ليَكردن بؤ داخستون، يةكيَتي شةري هةموو ئةو حزب و لايةنة سياسيانةي كردووة كة دذي سياسةتةكاني وةستاونةتةوة،يةكيَتي بةكردةوة حزبي قاضاغضيان و بازرطاناني كوردستان بووة،يةكيتي بةرطري لة سياسةتةكاني بةعس كردووة لة ثةيوةند بة تةدريس و ثةروةردةو ذنان و ياساي سزادان…تاد،يةكيتي بؤ سةراني كؤنةثةرستي ئيران و توركياو تةنانةت بةعسيش مل كةضي نواندووة،يةكيتي هةموو داهاتي خةلَكي كوردستاني لوشداوة؟يةكيتي نةك لةبةرامبةر حزب و ريَكخراوةكاني كوردستاني عيراق و ئؤثؤزيسؤني بةعس وةستاوةتةوة كة هاوثةيماني نةبوون،بةلَكو بؤ وةستانةوة لةبةرامبةر ئؤثؤزيسيؤني وولآتاني ناوضةكةش دريغي نةكردووة،يةكيتي لةماوةي تةمةني دةسةلآتداريتي خؤيدا ضةندين بلآوكراوةي داخستوةو هيَرشي كردؤتة سةر دةيان رؤناكبيرو نووسةر و ئةوةندةي بؤ كرابيَت لةدذي ئازادي روذنامةطةري و ضاثةمةني وةستاوةتةوة،يةكيَتي بةئيدعاي سؤسيال ديموكراتيةوة بةرطي رةمةزان و جةذنةكان و بؤنة دينيةكاني ثؤشيوة و ئةوةندةي بؤي لوابيَت مزطةوت و حسينيةي قوت كردؤتةوة،يةكيتي ………..تاد.
سةركردايةتي يةكيتي نيشتماني مؤري تةئيدي لةهةموو ئةم كارنامةية دذي ئازادي و ئينسانية داوة،ئةطةريش كةسيَك لة سةركردايةتيدا رةخنةيةكي بووبيَت”كة مةعلوم ني ية” ئةوا كةس نةيزانيوةو تةلبةندي حزبي قائد نةيهيَشتوة ئةم رةخنةية بةكةس بطات.حزبي قائيد قبولَكراوة،سكرتيري حزبي قائيديش بة مةدحكردني سدام حسينةوة تا ئةطات بةواوةيلاو رِؤ رِؤ بؤ مةرطي ئيمام خومةيني و ثياهةلَدان بة تؤركؤت ئؤزال و رذيمي توركياو و ختابة دذ بةيةك و دذة بةرذةوةنديةكاني خةلَكي كوردستان لةلايةن سةركردايةتي يةكيتي يةوة ستايش كراوة…تاد.
ئةطةر ئةمانة حةقيقةتن،ثرسيار ئةوةية كيَشة لةسةر ضي ية؟كيَشةي سةرةكي ناوسةركردايةتي يةكيَتي لةسةر سةلاحيةتي سكرتيَرو كةم سةلاحيةتي مةكتةبي سياسي نية،لةسةر كةمبون و ريعايةت نةكردني سانترياليزمي ديموكراتي دةرون حزبي ني ية،لةسةر كاري يةك لايةنةو بريارةكاني تالةباني ني ية،لةسةر نةداني دةور بة مةكتةب سياسي و ئؤرطانة رابةريةكان نية.ديارة ئةمانة هةموو هةن،بةلآم ئةمانة لة حزبيكي سياسي مؤديرندا مانايةكي هةية و لة حزبيكي بؤرذوا_عةشيةتيدا مانايةكي تري هةية.يةكيتي حزب يان ريَكخراويَكي مؤديرني بؤرذوازي نية،بةلَكة حزبيَكي قةومي عةشايةرية،كة لة رؤذي ثيكهاتنيةوة تا ئةمرؤ ئةوةندةي بة تايبةتمةنديةكاني عةشايةري ثابةند بووة، نيوةي ئةوة ثاثةندي سونةتي راديكال و ثيشكةوتنخواز نةبووة تا كيَشةكاني بطيَردريتةوة بؤ باسي سةلاحيةتي سكرتيرو ئؤرطانةكاني. دياردةيةكي ئاسايي ناو دةسةلآتي ميليشياي دةسةلآتي بي سنوري قائيدة، ناكريَت ضاوةرواني لةدةسةلآتي ميليشياي ئةحزابي قةومي عةشايةري بكريَت كة ريعايةتي ديموكراسي بكات، لةدنيادا شتي وانةبووة نيية، يةكيَك لة تايبةتمةنديةكاني دةسةلآتي ميليشيايي”سةرباري ئةوةي حزب و ريكخراوةكةي هةرئيدعايةكي لةسةرخؤي هةبيت” ئةوةية كة سةروك،سكرتير فةرماندةي هيزة،قسةي ئةوةلَ و ئاخر قائيد ئةيكات،ئةو بريار ئةدات…تاد.لةناو يةكيتيشدا هةموو سةركردايةتي يةكيتي “مام” بة براطةورةو هةمةكارة دةزانن و قبولَيان كردووة، بؤية هؤكاري سةرةكي ناكؤكيةكان و تةقينةوةي ئةمانة نين،بةلَكو هؤكاري سةرةكي ململاني و ليَكترازاني ئينسجامي ناوسةركردايةتي يةكيتي نيشتماني ليَلَبوني ئةو ئاسؤ و ئايندة سياسي ية كة داويَني سةرجةم بزوتنةوةي ناسيوناليستي كوردي طرتووة،ناسيونايزمي كورد بة خؤبةستةنةوةيان بة سياسةتي ملهورانةي ئةمريكاوة ئوميَدي ئةوةيان هةلَضنيبوو كة لةسايةيدا طولَة بةهارةي دةسةلآتي ميليشيايان بةسةرخةلَكي كوردستاندا دريَذة ثيَبدةن،ئوميَدي ئةوةيان بوو لةسايةي ئةمريكادا لةدةسةلآتي مةركةزي عيراقدا جيَطاوريَطايةكي جيَطير بةدةست بهيَنن،ئوميَدي ئةوةيان بوو فدراليزمة قةوميةكةيان بكةنة ئةمري واقع و دةسةلآتي تائيستايان بةسةر خةلَكي كوردستاندا قانوونيةت وةربطريَ،ئوميَدي ئةوةيان بوو ئيسلامي سياسي و ناسيوناليزمي عةرةب لايةك لة ئامانجةكانيان بكةنةوة،كةضي نةك هةر ئةو ئوميَدانة بةهةوادا ضوون،بةلَكة ئيَستا لة حكومةتي كريَطرتةي ئةمريكادا سةروكي دةولَةتي تازة هةرةشة لة ريفراندؤم و خواستي جيابونةوةي خةلَكي كوردستان ئةكات و ئةوانيش بةديار ئةوهةرةشانةي دةولَةتي تازةوة بيَدةنطن و بةمةش بونةتة بةشيَك لةو هةرةشانة بؤ سةرخةلَكي كوردستان،ئيسلامي سياسي و مةرجةعةكانيان بةهةموو شيَوةيةك نةك هةر دذايةتي خةلَكي كوردستان ودةكةن، بةلكو دذايةتي ئامانجةكاني بزوتنةوةي ناسيونالستي كورديش ئةكةن، ناسوناليزمي عةرةب بةناسنامةي قةوميةوة و لةذيَرناوي ثاراستني سةروةري نيشتمانيدا هيض جيَكاوريَطايةك بؤ ئيرادةي سياسي ناسيوناليزمي كورد قايل نية،….تاد.ئةمة ئةو كابوسةية كة يةخةي ناسيوناليزمي كوردي طرتووةو ئوميَديكي بؤ نةهيَشتونةتةوة،كيَ لةمة بةرثرسيارة؟وةلآم بةوةي كة كيَ بةرثرسيارة،خةتا ئؤبالَي كيَ ئةطريَتةوة،ئةو زةمينةية كة سةركردايةتي يةكيَتي داوة بةيةكدا. مةكتةبي سياسي و سةركردايةتي روو ئةكةنة “قائد”،بةلآم ديسان لة جيَطاي ئةوةي ئةم حةقيقةتة رابطةيةنن كة كيَشة داكوذاني ئوميَدي سياسي ية،ئةطةريَن بةدواي رادةي سةلاحيةتي”سكرتيَر”و دةوري مةكتةبي سياسي و سةركردايةتي ئؤرطانةكاندا، فايلي فةسادي ئيداري و طةندةلَي و تالآن و برؤي بثةردةي يةكتري بةروي يةكتريدا دةهيَنة طؤر تا لةوريَطايةوة نةفرةت و نارةزايةتي خةلَكي كوردستان لةدذي دزي و تالآني 13سالَةي دةسةلآتياني ثيَ ئيحتوابكةن،دزي و تالآنيةك كة ئةوسةرةكةي ديار نية، و خؤيان ناضاربوون راي بطةيةنن كة دزي و تالآني و طةندةلَي ئيداري بؤتة سيماي ناسيَنةري دةسةلآتيان،وة شةر لةسةر بري بةشةداهات،شةر لةسةر رادةي تالآني،شةر لةسةر دةست بةسةراطرتني زياتري ثارةو دارايي وداهاتي خةلَكي كوردستان و لوش داني لة قةلَةمرةوي دةسةلآتياندا لة ضوارضوةي داكوذاني ئوميدي سياسيدا دةبيَتة مةسةلةيةكي تر كةدةبي يةخةي يةكتري لةسةر بطرن.
ريَطةيةكيش كة ئيَستا بؤ كيَشةكان طرتويانةتة بةر بةوةي نةوشيروان مستةفا بكريَت بة جيَطري تالةباني و سنوريك بؤ دةسةلآتي سكرتيَرو ضواضيوةيةك بؤ سةلآحيةتي مةكتةبي سياسي و سةركردايةتي دياري بكريَت، طالتةجاريةكي ترة،كةس نية نةزانيت لةوةتةي نةوشيروان مستةفا هةية هةر شةخسيةتي دووةمي ناو يةكيتي بووة،نةك هةردزي وتالآني بة بةرضاوي ئةوةوة رويداوة بووة، بةلكو هةموو سياسةت و هةلَويَستيَكي يةكيتيش كة تالةباني و مةكتةبي سياسي طرتويةتةبةر لة لايةن نةوشيروانةوة تةئيد كراوة،لةوةش واوةتر كارنامةي نةوشيروان مستةفا لة ضواضيوةي يةكيتي نيشتمانيدا بؤ كريطرتةيي بؤ وولآتاني كؤنةثةرستي ناوضةكةو وةري خستني شةرة يةك لةدوايةكاكاني ناوخؤ و،كوشتاري مخالفيني سياسي و كؤمؤنيستةكان،شةري ئازادي و ثيشكةوتنخوازي و مافة فةردي و مةدةنيةكاني ذنان و لاوان و خةلكي زةحمةتكيش راستةوخؤ نةوشيروان مستةفا ئةكتةري سةرةكي شانؤ قيزةونةكاني بووة. بؤية قانونيةت بةخشين بةوةي كة نةوشيروان بكريَتةجيَطري تالةباني،لة جيَطاي تالةبانيةك،دووتالةباني ئةكاتة ديوةزمةي ناويةكيتي وبؤ دذايةتي هةرضي زياتري خواستةبةرهةقةكاني خةلَكي كوردستان.
مةكتةبي سياسي و سةركردايةتي يةكيتيش لةو دةورة كةتائيستا بؤ مام طيراويانةو ستايشيان كردووة،ئةمجارة هةم ئةبي ستايشي تالةباني بكةن و هةم جيطرةكةي.
ئةم ئالوطؤرانةش كةوا بريارة لة يةكيَتي دا ثيَكبيَت، ئةطةر ئاويك ثذيَنيَك بؤ خامؤش كردنةوةي ئاطري ناكؤكية ناوخؤيةكان،بةلآم ثشكؤي ذيَر ئةم ئاطرة ناكوذيَنيَتةوة،كة بيَئاسؤيي سياسي و داكوذاني ئوميَدي ناسيوناليزمي كوردة.
خةلَكي كوردستان و هةموو ئةو ئينسانة شةريفانةي لةطةلَ يةكيَتي و ثارتين،دةبيَ ئيَستا ثةيان بةو راستيانة بردبيَت،كة نةيةكيَتي و نةثارتي دلَسؤزي خواستةكاني خةلَكي كوردستان و حزبي وةديهيَناني ئاوات و ئارةزوةكانيان نين،وةستاني يةكيَتي و ثارتي لة ثالَ غازي ياوةري شؤظينست و عةشايةري ضةند ذنةو،ئةيادعةلاوي كؤنةبةعسي و ئيسلامي سياسي رةمزي تيرؤر وكوشتارو سةركوت و سةربرين و ئيغتيسابي ذنان،و…..باشترين بةلَطةية بؤ نيشانداني جياوازي بزوتنةوةي ناسيونالستي كورد لةطةل خةلَكي كوردستان و خواستةكانياندا،بؤية دةبي خةلَكي كوردستان هةرضي زووترة خؤيان لة ئاسوي سياسي ئةم حزبانةو بزوتنةوةكةيان جيا بكةنةوة.
5-11-2004