عبداللة مةحمود
بة تؤمةتي بةشداري لة خؤثيشانداني! رِؤذي 16/3/ 2006 هةلَةبجة ئةو 8كةسةي كة لة زيندانةكاني ئاسايشي يةكيَتي نيشتمانيدا مابونةوة، هةريةكةيان بة كةفالةتي 250مليؤن دينار كة دةكاتة 20 هةزار دؤلار ئازادكران.
ئيَمةش سالَي 1982 بة تؤمةتي بةشداري لة خؤثيشانداني يادي بؤمبارباراني 1974 قةلآدزيَدا، لة لايةن ئاسايش بةعسةوة دةسطيركراين و ثاشان بة برِي 50 هةزار دينار ئازادكراين، بةلآم ئيَمة هيَندة لة زينداندا نةهيَلراينةوة.
دواي بؤمباباراني شاري قةلآدزي لة لايةن رِذيَمي درِندة بةعسةوة لة سالَي 1974، هةموو سالَيَك خةلَكي قةلآدزي لةسالَيادي ئةم درِندايةتيةي بةعسدا، و هاوكات بؤ رِيَزنان لة طياني سةدان كةس كة لة ئاكامي ئةم بؤمبارانةدا بوونة قورباني، بة شيَوازي جؤراوجؤر ئةم يادة دةكرايةوة، هةموو سالَيَكيش رِذيَمي بةعس ئامادةكاري لةخؤي نيشانئةدا بؤ بةرطرتن بةهةر جموجؤلَيَكي خةلَكي لةخويَن هةلَكيَشراوي ئةمشارة. بةلآم سالَ بةسالَ يادي ئةم كارةساتة تيَكةلَي دةيان كارةساتي تري دةستي بةعس دةبوو، بؤية سةرئةنجام لةسالَي 1982 سةرباري ئامادةباشي بةعس و ميليتاريزةكردني شارو طؤرستاني طيانبةختكردوان، يادي كارةساتي 1974 بة خؤثيشاندانيَكي فراواني جةماوةري و بةدروشمي” نةتؤث نةتةيارة نايترسيَنيَ ئةم شارة”، لةسةر طلَكؤي قوربانيانةوة دةستي ثيَكرد، بةلآم زؤر زوو لة لايةن هيَزي تايبةتي سوثاو دةزطاي ئاسايشي بةعسةوة، خؤثيشاندةران كةوتنة بةردةم تةقةو داثلؤسين سةرئةنجام لةو رِيَطايةوة بلآوة بة خؤثيشاندةران كراو “سنةوبةر مةحمود و دايكة ئامينة” طيانيان لةدةستداو ذمارةيةكيش لةوانة عومةري خدر نورةديني و عوسمان عبداللة و ضةند كةسيَكي تر بريندار بوون، و نزيكةي 49 كةسيَكيش دةسطيركران، لةناودةسطيركراوةكاندا من و 8 كةسي تر لةوانة ” مامؤستا خدر بةرِيَوةبةري ناوةندي وئامادةيي قةلآدزي ي ئةوكاتة، لةتيف عبداللة سالح، دلَشادي مام تةها، سةليم…. ضةند كةسي تر كة بةداخةوة ناوةكانيانم لة بيرنةماوة، رِاثيَضي دةزطاي ئةمن كراين و ئةواني تريش لة قوتابخانةيةكدا زينداني كران، ئةمشةوة بؤ بةياني رِذيَم لةترسي تةنينةوة خؤثيشاندانةكة ئيَمةي هةريةك بة كةفالةتي 50 هةزار دينار ئازاد كرد.
16/3 ئةمسالَيش خةلَكي هةلَةبجة، وةكو سالآني ثيَشوو بةمةبةستي يادكردنةوةي هةلَةبجة، بةلآم بةشيَوازي نويَ و بة وةرِيَخستني خؤثيشاندان و هيَنانةطؤرِي خواستةكانيان ويستيان رِيَز لة قوربانياني بة غازخنكيَنراوي خؤيان بكةنةوةو يادةوري ئازيزانيان لةدةستي دةسةلآت دةربهيَنن و خؤيان بةوجؤرةي دةيانةويَت رِيَز لة ئازيزانيان بطرن، بؤ ئةم مةبةستة بة ئاشكراو بة ئاطاداري هةموو خةلَكي كورستان نةخشةي خؤثيشاندان و خواستةكاني خؤيانيان رِاطةياند، ئةوة بوو لة 16/3 خؤثيشاندانيان وةرِيَخست، و خواستةكاني خؤيان بةرزكردةوة، ورِيَطةشيان طرت لةوةي وةكو سالآني رابردوو بةرثرساني سةر بةدةسةلآت لةطةلَ وةفدي وولآتةكان بيَن و لةبةردةم مؤنؤميَنتي هةلَةبجةدا، لةناو تونيلي خةم و بيَدةنطيدا فيستيفالَ وةرِيبخةن و ثةيام و وادةي رِةنطاورةنط بدةن و فرميسكي خةلَكي هةلَةبجة بكةنة دةستمايةي هةلَوشيني داهات و ثيَكةوة ناني سةروةت و ضةند سةد مةتر ئةولاي مؤنؤميَنتةكةش بشارنةوة، كة خةلَك لة ض ذيانيَكي دؤزةخاوي و بيَخزمةتيدا ذياندةكةن، بةلَي خةلَك خؤثيشاندانيان كرد، و دةسةلآتيش لةناو حةرةمي ثيرؤزي مؤنؤميَنتي هةلَةبجةوة بة طوللة و داثلؤسين وةلآمي خؤثيشاندةران و خواستةكانيانيان دايةوةو كة لة ئاكامدا كةسيَك طياني لةدةستداو زياتر لة 10 كةس بريندار بوون و زياتر لة 60 كةسيَك دةسطير كران و ثاشان فةزاي عةسكةرتاري و رةشبطيري دةستي ثيَكرد، كة بةناضار بةدةيان كةسي تريش ناضار بةخؤشاردنةوةكران يان هةلَةبجةيان جيَهيَشت و ئاوارة بوون.
بةلَي دواي ئةوةي لة ذيَر طوشاريَكي زؤردا ذمارةيةك لة طيراوةكان ئازاد كران، ذمارةيةكيان لة زينداندا هيَلَرانةوةو بريار بوو ئةوانةي كة طواية دةستيان بووة لة سوتاندني مؤنؤميَنتةكةدا لة سيَدارة بدريَن و حوكمي ئيعدام بةسةرياندا جيَ بةجيَبكريت، ثاش لوتف و مةرحةمةتي دةسةلآت بةخةلَك و هةولَي دلسؤزان ئةو 8 كةسةي كة مابوونةوة لة زيندان بة كةفالةت ئازادكران و بؤهةريةكةيان 20 هةزاردؤلار دانرا.
ض ئيَمة كة لة 1982 بة كةفالةت ئازادكراين و ض ئةوانةي ئيَستا ئازادكراون بةكةفالةت، دووديمةني ليَكضوون لةدوو ميذووي دياريكراوي دوو دةسةلآتدا، ديمةني دةسةلآتي بةعس لة لايةك و ديمةني دةسةلآتي كوردي لةلايةكي ترةوة، هةردوولا بؤ بةرطرتن بةخؤثيشاندان و وةلآمدانةوة بةخواستةكاني خةلَك، زةبروزةنط و كوشتار و زينداني كردن،ثاشانيش ئازادكردني طيراوةكان بة كةفالةتة، دةي خةلَكي ئينسان دؤست و ثيَشكةوتنخواز ئيَوة بلَيَن، ئةم دوو دةسةلآتة لة ناوةرؤكدا جياوازيان ضي ية؟
ئةم دوودةسةلآتة يةكيَكيان ضارةنوسي بةكردةوة دةركةوت، ضارةنوسي ئةم دةسةلآتةش كةكؤثي دةسةلآتي بةعس دةكات و رةفتاري ئةو بةدةستةوةدةطريَت لةبةرامبةر داخوازي و نارةزايةتي و خؤثيشانداني خةلَكي ، باشتر نابيَت لةهي بةعس، خةلَكيش سةركوت و زيندان و بيَمافي ناويَت، دزي و تالآني تاسةر ثيَ قبولَ ناكريَت، ئةمة خةلَةف و كازمةكان بيكةن يان نةوزادو ئازادةكان، بةجلي كورديةوة بيَت يان جلي مغاويري، بةكوردي قسة بكةن يان بة عةرةبي و…تاد. ميَذوو ئينسانةكان دةيخولَقيَنن، ئايندة ميَذوويةكي نةنوسراوة، بةلآم ميَذوو زنجيرةيةك رِوداويشة، رِوداوو كارةساتةكاني” هةلَةبجةو قةلآدزيَ” بةشيَكن لة ميَذووي هاوضةرخ، كة قابيلي لةبيرضونةوة نين. ئةم فايلي بة كةفالةت ئازادكردنةش فايلي شكستخواردوي بةعس و شيخةكاني سعوديةو ئيراني كؤنةثةرستي ئيسلامي ية، دادي هيض دةسةلآتيَك نادات و هيض نارِةزايةتي و تيَكؤشانيَكيشي ثيَ بةربةست ناكريَت.
22-4-2006