Home ئەرشیف2006 بۆچی تاڵەبانی و حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی دژی جیابوونەوەی کوردستانن لە عێراق؟

بۆچی تاڵەبانی و حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی دژی جیابوونەوەی کوردستانن لە عێراق؟

by Abdulla Mahmud

عبداللة مةحمود1....37

جةلال تالَةباني لةكؤنطرةيةكي رِؤذنامةنوسي هاوبةشدا لةطةلَ تؤني بليَري سةرةك وةزيراني بةريتانيا، لةوةلآم بةثرسياريَكدا لةثةيوةند بةضارةنوسي سياسي كوردستانةوة ثةيامة كؤنةكةي خؤي دوثاتكردةوة, وتي” طةلي كوردستان دةيةويَت لةضوارضيَوةي حكومةتيَكي هةريَم لة عيَراقيَكي فدرالَدا بميَننةوة”.

ديارة ئةمة يةكةم جار نيية، كةجةلال تالَةباني ئةم ثةيامة رِووبةرِوي طةورة بةرثرساني ئةمريكاو بةريتانيا، وولآتاني عةرةبي و كؤمكارةكةي، رِذيَمي توركياو ئيَران، وةهاوكات رِوبةرِووي بةرثرساني رِةوتة قةومي و دينييةكاني عيَراق، رِادةطةيةنيَت. بةلَكة لةوةتةي يةكيَتي نيشتماني كوردستان هةية، جةلال تالَةباني و بةرثرساني تري ئةم حزبة، بةهةزاران شيَوةو لة بؤنةو بيَ بؤنةدا، ئةم ثةيامة رِادةطةيةنن.

بؤضي يةكيَتي نيشتماني وشةخسي جةلال تالَةباني هيَندة ثيَداطري دةكةن لةسةر جيانةبونةوةي كوردستان؟ وة ئامانجيان لةرِاطةياندنةوةي ضةندبارةي ئةم ثةيامة ضيية؟ دةيانةويَ بةمة ض بةخةلَكي كوردستان و دنيا بلَيَن؟ وة بؤضي ثارتي كةمتر ئةم ثةيامة رِادةطةينيَت و تةنانةت زؤرجار باس لةوةدةكةن كةجيابونةوةو سةربةخؤيي مافيَكي ئاسايي خةلَكي كوردستانة؟ ئةمانة زؤر ثرسياري تر ثيَويستان بة وةلآمة. ئةم ووتارة هةولَيَكة لة رِاستاي وةلآمدانةوة بةو ثرسانةدا.

رِاستية بةكردةوة سةلميَنراوةكاني ئةم ثةيامةي تالَةباني و سةرجةم بزوتنةوةي قةمثةرستي كورد ئةوةية، كة مةسةلةي بةرِةسمي ناسيني ئيرادةي خةلَكي كوردستان، طةرِانةوة بؤ رِاي خةلَك و بةثاكردني رِيفراندؤم، هيَنانةطؤري خواستي جيابونةوةو ثيَكهيَناني دةولَةتي سةربةخؤ، لةديدطاي ناسيوناليزمي كوردا تاوانة. ديارة ناسيوناليزمي كورد، هيض تةبايةكي لةطةلَ ئةم ناسيوناليزمةش نية كة بةرهةمي شؤرشي فةرةنساية، بةلَكة ثاش تيَثةربوني دوو سةدة، ئيَستا ناسيوناليزمي كورد، ناسيوناليزميَكي عةشايةري ية، بنةماي ثيَناسةكردني هاولآتي زمانيةتي، نةك ئةرك و مافةكاني.

ئةطةر ئةمة رِاستيةكة، ئةوا ثةيامدان بةناوي خةلَكي كوردستانةوة و بةناوي ئةوانةوةو ليَداواني لةضةشني ئةوةي خةلَكي كوردستان نايةنةويَت جياببنةوةو دةيانةويَ لة ضواضيَوةي عيَراقدا بميَننةوة، دةرهاويشتةي هةمان مةنتيقي عةشايةري ية. هةروةكو ضؤن سةرةك عةشيرةت يان سةرةك هؤز بيَطويدانة تاكةكاني هؤزو عةشيرةتةكةي برِيارئةدات وضارةنوسياني لةدةستي خؤيدا قؤرغ كردووة، ئاواش ديدطاي ناسيونال- عةشيرةتي بزوتنةوةي قةومي كورد لة زماني رِابةرانيةوة دةتوانيَ هةر ئةم ثةيامة بدات.

لةوة واوةتر و بناغةيتر ئةو ليَدوانانةي تالَةباني و رِابةراني  بزوتنةوةي قةومضيَتي كورد لة ثةيوةند بةضارةنوسي خةلَكي كوردستانةوة، ثابةنبوونيانة بةثةيام و ستراتيجي لةميَذينةيان، كة بةشداربونة لةدةسةلآتي ناوةندي، نةك رِزطاري خةلَكي كوردستان و بةرِةسمي ناسيني مافي جيابونةوةو بةرثاكردني رِيفراندؤم و مافة مةدةني و فةرديةكان.

لةهةموو دةورةو برطةيةكي ميَذوويدا، وةلةطةلَ هةر شيَوة ئالَوطؤريَك لةدةسةلآت يان طؤرِاني هاوسةنطي هيَزي دةسةلآتي ناوةنديدا، ئةم ثةيامي جيانةبونةوةي كوردستان، رِادةطةيةنريَت، بةرلةكؤتاييهاتني دةسةلآتي مةلةكي ئةم ثةيامة رِادةطةيةنريَت، كة بةعس ديتة سةر كار ئةم ثةيامة بة بةعسية تازةبةدةسةلآت طةيشتوةكان لةلايةن رِابةراني بزوتنةوةي قةمضيَتي كوردةوة دةمةزةرد دةكريَتةوة، كةبةعس بةهيَز دةبيَت و دةبيَتة سومبلي بزوتنةوةي نةتةوةضيَتي عةرةب ديسان ئةم ثةيامة لةطؤرِيَية، بةعس دةكةويَتة بةردةم نارِةزايةتي جةماوةري و خرؤشاني خةلَكي دةست ثيَدةكات ديسان رِابةراني ئةم بزوتنةوةية دةنطي ئةم خةلَكة نارِازية، دةبةنة بةردةم دةسةلآت و دةلَيَن باسي جيابونةوة و سةربةخؤ بوون نية، بةشي ئيَمةتان بير نةضيَت، بةعس لةسةر ئاستي نيَودةولَةتي تةريك دةكريَتةوة، لةجةنطدا طلَؤلَةي ئةكةويَتة ليَذي ديسان ناسيوناليزمي كورد ئوميَدوارة بة بةشة دةسةلآت، بةعس دةرِوخيَت ديسان لةطةلَ رِةوتة تازة قةومي و ئيسلامية ثيَنةطرتوةكاندا، خةريكي سات وسةوداية و دةلَيَت وةرن باعيَراق دروست بكةينةوة ئيَوة ثلةيةك و ئيَمة ثلةي لةخوارتر دةتانخةينة سةرضاوانمان، ……تاد، ئةم ثةيامي بةش ثيَبرِانة لةدةسةلآتداو جيَطيركردني ئةم بةشة لةدةلآسةتي مةركةزيةدا قيبلةنوماي بزوتنةوةي قةومثةرستي كوردة، بؤية لةهةموو مناسةبةيةكدا و لةطةلَ هةر حزب و لايةنيَكي سياسي عيَراقي و ئيسلاميدا، وةلةطةلَ هةر رةِوتيَكي ناوضةيي و نيَونةتةوةييدا، هةموو باسيَكي لةضةشني ئازادي و ئازاديخوازي، يةكساني و مافي فةردي ومةدةني، رِيَزطرتن لة مافةكاني ئينسان و ضةمكةكاني ئيرادةنواندني خةلَك، مافي هاولآتي بوون، ئيحترام طرتني ئيرادةي خةلَك، …… نةك جيَطايةكيان ني ية، بةلَكة ذيَرثيَنانيان لةثيَناو ثضرين و جيَطيركردني دةسةلآتدا،رِاستيةكي بةكردةوة ضةسثاوة. هةر ئةمةشة تةنانةت لةدةستورة طالَتةجاريةكةشياندا مافي رِيفراندؤم بؤ خةلَكي كوردستان جيَطاي نية. تالَةباني و هاوثةيمانةكانيان!! بةدةستور ئةمةيان قبولَ كردووة كة خةلَكي كوردستان نابيَت ئيرادةيان هةبيَت.

رِاطةياندني ثةيتا ثةيتاي ئةم ثةيامة “خةلَكي كوردستان نايةنةويَت جياببنةوة، مانةوةي خةلَكي كوردستان لة ضواضيَوةي عيَراقدا لة قازانجي خةلَكي كوردستانة، جيابونةوةي كوردستان خةيالَي ية، ………….” لة لايةكةوة ثةياميَكة بة ناسيوناليزمي عةرةب، بة ئيسلامي سياسي، بة وولآتاني كؤنةثةرستي ناوضةكة، تةنها لةثيَناو شريكبوون لةدةسةلآتي مةركةزيدا و جيَطيركردني ئةم دةسةلآتة.

لة لايةكي تريشةوة ثةياميَكة رِوبةروِوي خةلَكي كوردستان، رِوبةرووي خواستي جيابونةوةي كوردستان و ريفراندؤم، وة ئامادةكارية بؤسةركوتي هةر بزوتنةوةيةكي لةم بابةتة لةذيَر ناوي ثاراستني يةكثارضةيي خاكي عيَراق، سةروةري نيشتماني….تاد. ئةو سةروةري نيشتمانيةي يةكيَتي و ثارتي دةيانجار بةهيَناني ثاسدارو جةندرمةي توركي بؤسةري دلَسؤزي خؤيان بؤي نيشانداوة!.

تائةو جيَطايةي كةثارتي جاربةجار بةكؤمةلَيَك ئةمماو ئةطةرةوة ئةلَيَ جيابونةوةي كوردستان يان سةربةخؤيي حةقي خةلَكي كوردستانة و كفر نية، ئةمة تةنها ثروثاطةندةيةكة، كة بةدواي دووئامانجي دياريكراوةوةية، لةلايةكةوة بؤئةوةية لةكوردستانةوة طوشاريَك بؤ مةركةزبةرن تا جيَطةورِيَطةيان  لة مةركةز كةم نةكةنةوة وبةشي زياتر بثضرن لةكورسي و داهات، لة لايةكي تريشةوة مزايةدةيةكي سياسيية بةسةريةكيَتيدا، كة لةشةرِي ساردي نيَوان خؤيان لةطةلَ يةكيَتيدا بةدةستيةوة طرتووة.

ثةيامي تالَةباني ثةيامي سةرجةم بزوتنةوةي قةم ثةرستي كوردة، بة حزبةكانيةوة تا نوسةراني.

ئةطةر ئةمة رِاستيةكي سةلماوة كة تالَةباني و تةواوي لايةنةكاني بزوتنةوةي قةومي كورد، نايانةويَ لة عيَراق جياببنةوةو خواستي سةربةخؤي كوردستان و رِزطاركربووني يةكجاري خةلَكةكةي لةدةست هةرِةشةي دوبارةي بةضكة سةداميةكاني سبةيني و ئيسلامي سياسي، يان ني يةو ئةوة ئةوانن بةكردةوة بةشيَكن لةو دةسةلآتة ئيسلاميي سياسي و قةوثةرستية عةرةبية ثيَنةطرتووة،و هاوثةيمانيانن بؤ ثاراستني سةروةري نيشتماني و يةكثارضةيي خاكي عيَراق.

بةلآم ئةمةش رِاستيةكي حاشا هةلَنةطرة كة خةلَكي كوردستان بة ثيَضةوانةي ثةيام و بانطةشةكاني تالَةباني و حزبةكاني كوردايةتي، خوازياري جيابونةوةي كوردستان و ثيَكهيَناني وولآتيَكي سةربةخؤن كة تيادا ئازاد و تةسةل و خؤشطوزةرانن، و مافة مةدةني و فةردي و ئينسانيةكانيان ثاريَزراوة. ئةطةر تالَةباني و حزبةكاني طومانيان هةية لةوخواستة بةرحةقةي خةلَكي كوردستان،و دةلَيَن خةلَكي كوردستان نايةنةويَت جياببيَتةوة، دةبيَ بثرسين ئيَوة دةلَيَن ضي لةسةر ئةم ريفراندؤمة نافةرميةي سالَي ثار كة زياتر لة 90% خةلَكي كوردستان دةنطياندا بةجيابونةوة؟ يان ئةطةر ئةمة ريفراندؤميَكي نافةرمي و ناياسايي بووة، فةرمون ملبدةن بة رِيفراندؤميَكي ياسايي و ئازاد، و دور لةهةرةشةو ضاوسوركردنةوةو نانبرِين تا خةلَكي كوردستان تيايدا برياري خؤي بدات، بزانين دةيانةويَ جياببنةوة يان دةيانةويَت لةضوارضيَوةي حكومةتيَكي هةريَم لة عيَراقيَكي فدرالَدا بميَننةوة.

خةلَكي كوردستان و هةر ئينسانيَكي ثيَشكةوتنخواز، دةبيَ بةتوندي بةدذي ئةم ثةيامة ترسناكانةي تالَةباني و بزوتنةوةي قةو ثةرستي كوردا بضنةوة، و رِيزةكانيان جيَبهيَلَن  و بزوتنةوةيةكي طةورةو جةماوةري سةربةخؤو ثيَشكةوتخوازانة بؤ بةرثاكردني ريفراندؤم بخةنة طةر، تا لةرِيفراندؤميَكي ئازادانةي دور لةهةرِةشةو ضاوسوركردنةوةدا ئيرادةيي خؤيان بةدةستي خؤيان دياري بكةن و بةم ئيرادة نواندنة وةلآم بة ثةيامي دةسةلآتخوازي  تالَةباني و بزوتنةوةي كوردايةتي بدةنةوة.

بيَطومان خةلَكي دنيا وبةرةي ثيَشكةوتنخواز، هةروةكو ضؤن ثشتيوانيان لةئاكامي رِيفراندؤمةكاني دنيا كردةوة بؤ جيابونةوة ئاواش ثشتيواني لةئاكامي رِيفراندؤميَكي جةماوةري و ئازاديخوازانةي خةلَكي كوردستان دةكةن.

با بةطرتنة بةري رِيَطايةكي ئاوا ثيلاني بزوتنةوةي قةومي كورد لةدذي خواستةكاني خةلَكي كوردستان ثوضةلَبكريَتةوة.ئةمة ئةركيَكي مةزنة، بةئينسانة مةزنةكان دةكريَت. خةلَكي كوردستان ئةم رِابةرانةي هةية، ئةو رابةرانة ئينسانة مةزنةكانن.ئةم رابةرانة تائيَستا ثةرش و بلآون، دةبيَ لةدةوري يةك كؤببنةوة.

30-5-2006

لەوانەیە تۆ ئەمانەشت بە دڵ بێت

لێدوانێک بەجێ بهێلە

هاوڕێمان بن!

پەیوەندی

دەتوانن ڕاستەوخۆ پەیوەندیمان پێوە بکەن بۆ هەر سەرنج و پێشنیار و ڕاگۆرینەوەیەک، لە ڕێگای:

abdulla.mahmud@gmail.com

دیمانەی پێشەنگ

Play Video