Home ئەرشیف2005 ئەگەر خەڵک لەسەر زمانی زبربەکاربردن یان” تۆمەت!!” دروستکردن بێسەروشوێن بکرێن، ئەبێ یەکێتی و پارتی لەسەر لیستێک لە کردەوەی دژی ئینسانی چ سزایەک بدرێن؟

ئەگەر خەڵک لەسەر زمانی زبربەکاربردن یان” تۆمەت!!” دروستکردن بێسەروشوێن بکرێن، ئەبێ یەکێتی و پارتی لەسەر لیستێک لە کردەوەی دژی ئینسانی چ سزایەک بدرێن؟

by Abdulla Mahmud

 

عەبدوڵا مەحمود14492Image1

لةئاكامي شويَن بزركردني دكتؤر كةمال سةيد قادر لةلايةن ثارتي ديموكراتي كوردستانةوة، شةثؤليَكي بةرين لةدةنطي نارةزايةتي بؤ ئازادكردني دكتؤر كةمال و بةرطريكردن لة ئازادي سياسي دةستي ثيَكردوة، بؤضي دكتؤر كةمال شويَن بزردةكريَتء دواي دوانزة رؤذ داندةنريَت بةوةدا كة لاي ثارتي ية؟ بؤضي ثارتي و يةكيَتي ئيَستا لةهةموو كاتيَك زياتر زماني هةرةشة، سةركوت، دةركردن لةوةزيفة، رِفاندن، تةقةكردن لةنارةزايةتية جةماوةريةكان دةطرنة بةر؟ بؤبةم شيَوة بةرينة دةنطي نارةزايةتي بةرزدةبيَتةوة؟ بؤ ئةحزابي خؤشخزمةتي ثارتيءيةكيَتي بيَدةنطيان هةلَبذاردووة؟ ضؤن دةكريَت كؤتايي بةثيَشيلكردني ئازادية سياسيةكانء بيَ ياسايي بهيَنريَتءئازادي سياسيءياسا بةماناي كةليمة بضةسثيَنريَت….تاد. ئةمانة هةموو ئةو ثرسيارانةن كةدةبيَ وةلآم وةربطرنةوة، ئةم وتارة هةولَيَكة بؤ رؤشنايي خستنة سةر ئةم مةسةلانة.

ديمةنيَك لة واقعيةتيَكي نزيك بة 15 سالَة

شويَن بزركردني دكتؤر كةمال سةيد قادر، لةضوارضيَوةي ثيَشيَلكردني ئازادي سياسي و بيروباوةرو ضاثةمةنيء بةيان ورِادةربريندا، نةيةكةم رِوداوو حالَةتةو نةدواين رِوداو حالةتيش دةبيَت، لةميَذووي نزيك بة 15 سالَي دواي خرؤشاني جةماوةري خةلَكي كوردستاندا، و ميَذووي نزيك بة 15 سالَ دةسةلآتداريَتي يةكيَتي و ثارتيدا، بةدةيان سةدان ئينساني سياسي و ثيَشكةوتخوازو ضةث، رفيَندراون يان تيرؤركراون و لاشةكةيان كة طؤشةيةكدا فريَدراوة. نةزير عومةرو ريناس، سةلاح هةورامي و فةرهاد فةرةج، شاثور عبدالقادرو قابيل عادل…..وة دةيان بلآوكراوةو طؤظار داخراوان، ولآت، يةكساني، ئةمرؤ، بؤثيَشةوة، نفار……وةدةيان و سةدان كةس لة ئؤثؤزيسيؤني وولآتاني ناوضةكة بة تايبةت ئؤثؤزيسيؤني ئيَراني رفيَنراون و تيرؤركراوان، تةقريبةن هةموو حزبة سياسيةكاني تر بةو حزبانةشةوة كة هةرطيز نايةكي جدي بؤدةسةلآتي ثارتي و يةكيَتي بةدةمياندا نةهاتووة، كةوتونةتة بةر هةرةشةو هيَرشي يةكيَتي و ثارتي، و ضةندين حزب نة بة ياسا!! بةلَكة بةزؤري ضةك هةلَسورانيان ياساغكراوة، كادرو ئةندامانيان خةلَتاني خويَن كراوة، بةرِؤذي رِؤشن وة ئاشكرا لة بؤتةو نةخشةي لة ثيَشدا دارِيَذراودا طوللة باران كراون، كةساني سياسيء دةيان و سةدان نارةزايةتي سياسي و جةماوةري بةسةركوت وةلآميان دراوةتةوة، بيروراي سياسي خةلَك و ئينتماي حزبي ئازادانة ياساغ بووة، تةنانةت نان ثةيداكردن و دامةزراندن بةستراوةتةوة بةبوني ثسولَةي زةردو سةوزةوة، ……..تاد.

 بةلآم ئةطةرئةمانة هةموو لايةنيَكي واقعيةتي سياسي كؤمةلَطاي كوردستاني ذيَردةسةلآتي ثارتي و يةكيتي بووة،ئةوا لايةنيَكي تري ئةم واقعيةتة وةستانةوة بةرووي ئةم واقعيةتة سياسي ية باوةدا بووة، وةستانةوةيةكي بيَثسانةوة، كة بةشيَك لةخةباتي خةلَكي ثيَشكةوتنخوازو بةرةي متةمةديني كؤمةلَطا بووة.

ئةم ميَذووة لةململاني ي نيَوان ئازادي سياسي و سةركوتي ئةحزابي بزوتنةوةي كوردايةتيدا، بةدواي وةدةرناني بةعس لةكوردستان لةلايةن خةلَكي خرؤشاوي سالَي 1991وة دةست ثيَدةكات، بةرِوخاندني رِذيَمي بةعس لةسالَي 2003دا، ثيَدةنيَتة دةورةيةكي تازةوة، دةورةيةك كةجيَطاوريَطاي ئةحزابي بزوتنةوةي كوردايةتيء جيَطاورِيَطاي بزوتنةوةي خةلَكي كوردستان  دةطؤريت.

لةمةيداندا نةماني بةعس، ديمةنيَكي تر

تابةر لةرِوخاندني بةعس، ئةحزابي قةومي كورد لةكوردستاندا، هةموو دةنطيَكي نارِةزايةتي و هةموو خواستيَكي خةلَكي بة ديَوةزمةي بةعس دةترسيَنن، و هةموو ئةم نارةزايةتي و خواستانةي خةلَك لةذيَرناوي “تابوري ثيَنجةم” و ” خزمةت بةبةعس”دا، سةركوت دةكةن.

 هاوكات ئةوكات كوردستان كؤمةلَطايةكي سةرطةردانة، ئةحزابي سياسي قةومي كورد، هةميشة ئوميَدكيان بة بةعس و بةغداوة طريَداوة، تا لةوهةلومةرجةي بةعس تيَ كةوتووة، كةلَك وةربطرن،  بةشيك لة دةسةلاتي سياسي ليَ بثضرن، كة زورجار بؤ ئةو مةبةستةيان بة فةرماني بةعس و لةطةلَ بةعس هيَرش دةكةنة سةر نارةزايةتي خةلَكي كوردستان. وة ئةحزابي قةومي كورد هةميشة نائوميدي بؤلةدةستداني دةسةلآتيان لةكودستاندا هةرِةشةيةكة لةسةريان، بةوهؤيةشةوة لة ئةزمةي سياسيدا ثةلوثؤدةكوتن، ئةزمةي ثشت تيَكردني ئةمريكا لة لايةك و طةرِانةوةي بةعس بؤ كوردستان و لةدةست داني دةسةلآتيان.

بةدواي كةوتني رِذيَمي بةعسدا، ئةم هاوكيشةية تيَكدةضيَت، لةلايةكةوة ئةحزابي قةومي كورد بةكةلَك وةرطرتن لةدةسةلآتي 12 سالَةي خؤيان و بة هةلَوةشانةوةي دةولَةت و نةماني حكومةت لة مةركةزدا، وة بةهؤي نةبوني بةديليَكي يةك دةستي بورذواي بؤ دواي بةعس و نةبوني هيَزو بزوتنةوةيةكي سةراسةري و جيَمتمانةي خةلَك، نةبوني هيَزيك كةدةسةلات بةتةنها لةدةستي خؤيدا قوتبي بكاتةوة، ناسيوناليزمي كورد لة ضوارضيَوةي تةوافقاتي خؤيدا و لةسةر حسابي خةلَكي كوردستان، لة جيَطاورِيَطايةكي لة بارتر لة سةرساحةي سياسي عيَراقي هةلَوةشاوةدا بةهرةمةند دةبيَت.

لةوكاتةوة ئةم حزبانةي بزوتنةوةي قةومي كورد، بةمتمانة بةخؤ بوونيَكي زياترةوة، لة مةوقعيةتي بةشدار لةدةسةلآتي مةركةزيدا، رةفتار دةكةن، دةيانةويَ نيشاني بدةن كة دةتوانن وةكو بةعس سةركوت بكةن، ئازادي سةربرن، ماف بخؤن، شةري نةيارانيان بكةن تا لة منافةسةي نيَوان هاوثةيمانةتية بي ثايةكةي خؤياندا مةوقعيةتي طيَرانةوةي ئارامي وةكو يةكيَك لة طرفتة سةرةكيةكاني عيَراق، بؤ خؤيان بثضرن.

بةلآم ديارة يةكيتي وثارتي بةومةوقعيةتة تازةيانةوة، ئيدعاني ثيَشويان بؤسةركوت نةماوة، ناتوانن خةلَك بةبةعس بترسيَنن، ئيتر بةعس نةماوة، ذيان وطوزةراني خةلَك برِيَك بوذانةوةي بةخؤيةوة بينيوة، ضونكة ئاكامةكاني ئابلؤقةي ئابوري لةسةر خةلَكي كوردستان كاريطةريةكاني لاواز بووة، هاوكات نةسلَيَكي تازة ثيَطةيشتوة، كةهيض ئاشنايةتيةكي مةلموسي لةطةلَ سياسيةتةكاني بةعس نيةء دةستءثةنجةي لةطةلَ دةسةلآتي ناسيوناليزمي كورد نةرم كردووة، بةجيا لةهةموو ئةمانة كراوةي دنياي ئةمرؤ دةستي كؤنترؤلَي ئةحزابي بؤبةرطرتن بةدةربريني بيروباوةرو ئاشكراكردني رِاستيةكان، كورتتركردؤتةوة، هةموو ئةمانة واي كردووة ضاوةروانيةكاني خةلَكي كوردستان بضنة سةرةوةو بةوثيَ يةش رِةوتي خةباتكارانةيان ضؤتة ئاستيَكي بةرزتر، خوثيشاندانةكاني خةلَكي رانيةو ئاكري و كةلار، خؤثيشانداني خويَندكاراني زانكؤكاني كوردستان،

بةرزبونةوةي شةثؤلي دذي فةسادي ءطةندةلَي، هاتنةئاراي بةرفراواني خواستي سةربةخؤي كوردستان، ….دةرهاويشةي ئةم هةلومةرجة تازةيةي دواي رِوخاندني بةعسن.

بؤية ئيَستا ئةطةر ناسيوناليزمي كورد لةسةر لوتكةي ئيستراتيجيةكةي خؤي” بةشداري لةدةسةلآتي مةركةزيدا” دانيشتووة، ئةوا هاوكات رِوبةرِوي دةريايةك لة شةثؤلي نارةزايةتي جةماوةري ية، ض بةدذي دزي و تالآني و فةسادي ئيداريياندا، ض بةدذي سياسيةتي طيرانةوةي كودستان بؤ باوةشي دةسةلآتيَكي قةومي و ديني.

لةدلَي هةلومةرجيَكي ئاواداية، هةر دةستدريَذيةك بؤ سةر ئازادي سياسي و رِادةربرين، بؤسةر خواستةكاني خةلَك، رِوبةرِوي “نا”ي طةورةو نارةزايةتي بةريني بةرةي ئازايخوازي خةلَكي كوردستان دةبيَتةوة.

رِفاندني دكتؤر كةمال سةيد قادرو، دادطا

 

دواي طةرِانةوةي بؤ كوردستان دكتؤر كةمال، شويَن بزدةكريَتء ثاش دوانزة رؤذ بةسةر شويَن بزركردنيدا، ثارتي رِايدةطةيةنيَت كةلاي ئةوة و بةثيَ ي برياري دادطا دةسطيركراوة!! نةك رفيَنراوة.

هةر زوو، دةنطيَكي زؤر بةرزدةبنةوةو ئيدانةي ئةم كردةوة مافياية دةكةن. هؤكاري ئةم دةنط بةرزكردنةوةية ضي ية؟ بةجيا لةخودي كردةوة مافيايةكة، هؤكاري بةرزبونةوةي دةنطةكان و دةنطدانةوةي رِفاندنةكة ئةوةية كة دكتؤر كةمال بةر لةطةرِانةوةي و لةضةند ووتاري جياجيادا، رةخنة و هيَرشي بؤسةر ثارتي و بةدياريكراويش بؤسةر بنةمالَةي بارزاني و شةخسي مةسعود بارزاني،دةست ثيَدةكات و بةدواي ئةم هيَرش و رةخنانةشدا، بةسةراحةت هةوالَي طةرِانةوةي خؤي بؤ تةحةداي ثارتي و كةسايةتيةكاني بنةمالَةي بارزاني بؤرِاي طشتي رِادةطةينيَت. بةوهؤيةوة لةطةلَ طةرِانةوةيدا بؤ كوردستان زؤريَك لة نوسةران و قةلَةم بةدةستان بةتايبةت لةدةرةوةي وولآت طويَ قولآغي هةوالَ و كاردانةوةي ثارتي دةبن. بؤية لةطةلَ رفاندنيدا، هةوالَةكة دةطاتةوة بةرِاي طشتي و بةتايبةتيش بؤ لاي نوسةران و سايتة ئةلكترؤنيةكان، ئةمة هؤكاريَكة كة ريَطة دةطريَت ئةم رِفاندنة ديزة بةدةرخؤنة بكريَت و بةدةردي دةيان وسةدان كةسي تر ببريَت كة لةوانةية هةرئيَستا لة ذيَر شكنجةي ثاراستن و زانياريدا بن.

 هؤكاريَكي تر ئةوةية كة هةلومةرجي نةفرةت ئاميَزي ئيَستا بةدذي دةسةلآتي دزي و تالآني و طيَرانةوةي كوردستان بؤ ذيَرسايةي دةسةلآتي قةومي و ئيسلامي مةركةزيدا، هيَندة قولَ بؤتةوةكةهةر دةستدريَذيءثيَشيَلكاريةكي ديار زوودةبيَتة مايةي تةقينةوةوطةورةبونةوةي و ليَكهةلَدةثيَكريَت لةطةلَ واقعيةتي نةخوازراوي كؤمةلَطاي كوردستان.

ثارتي لةبةرامبةر ئةم دةنط هةلَبريَنة بةرضاوةي خةلَك و نوسةراندا، هةراسان بوو، وة هةر لةذيَر ئةم طوشارةشدا ناضار بوو كةدان بنيَت بةوةدا كة دكتؤر لاي ئةوانة، هاوكات باسي دادطاي هيَناية ئاراوة، تا شةثؤلي نارةزايةتي بةدذي ئةم كردةوة مافيايةدا خاوبكاتةوة.

بة دةليليَكي زؤر سادة بةثيَضةوانةي رِاطةياندني ثارتيةوة دكتؤر كةمال نةطيراوةو رفيَنراوة، ضونكة كةسيَك كة دةسطير دةكريَت دةبيَ لةطةلَ دةسطيركردنةكةيدا كةس وكاري ثلةيةكي وةيان كةسيَك كةخؤي دياري دةكات لةطيرانةكةي ئاطاداربكريَتةوة، هاوكات كةسيَك كةدةطيريَت دةبيَت لةماوةي 24 سةعاتدا هؤكاري تاوانةكةي رابطةيةنريَت ثارتي نةك ئةمانةي نةكردووة، بةلَكة ثاش 12 رؤذ و لة ذيَر طوشاردا داندةنيَت بةوةدا كةلايةتي. لةوانةية هةر ئةم دوو دةليلة بةس بيَت بؤئةوةي كة دكتؤر رِفيَنراوةو شويَن بزركراوة نةك دةسطيركراوة.

تا ئةوجيَطايةش باسي دادطا هيَنراوةتة طؤر، درؤيةكة بةمةبةستي خامؤش كردنةوةي دةنطي نارةزايةتي بةدذي ئةم كردةوة مافيايةدا.

لة كودستان شتيَك ني ية ناوي دادطاي سةربةخؤء قانوني بيَت، ئةطةر دادطايةكي سةربةخؤوقانوني لةكودستان ببواية، ئةوا 15 سالَي رابردوودا دةبوو بة دةيان و سةدان هؤلَي دادطاو بةهةزاران دادوةرو ليَكؤلَةرةوة و زيندان دروسكرابان بؤ دادطاي كردني سةران وبةرثرساني ئةحزابي قةومي كورد و لايةنة ئيسلاميةكان، لةسةر خةرمانةيةك لة تاوان و ثيَشيَلكاري دةرهةق بة مافة فةردي ومةدةني و ئازاديةكان و تاوانكاري وةكو كوشتاري مخالفين وةريَخستني شةرِي ناوخؤو دزيءتالآنيءنؤكةرايةتي بؤ ولآتاني ناوضةكةو…..تاد.

 واقعيةت ئةوةية لةكوردستان شتيَك ناوي نية دادطاي قانوني و سةربةخؤ بيَت، ئةوةي كة هةية بارةطاي حزبة بؤ سزداني نةداران و نارِازياني دةسةلآت، بة ئارمي درؤينةي ياساي يةوة.

بؤية ئةوةي كة ذمارةيةك لة نوسةرو قةلَةم بةدةستاني نارِازي بة دذي ئةم كردةوةيةي لةدذي دكتؤر كةمال كراوة، داواي دادطايكردني عادلانةي دكتؤر دةكةن، بةهةلَةداضوون، دادطايي عادلانة بةبوني دادطاي عادلانةدةكريَت، كة ئةمة لةكوردستان نية، لةكوردستان نةك دادطا بةلَكة ياسا نية، حكومةت نية، ئةوةي كةهةية دةسةلآتي ميليشيايي ية، ياساو دادطا بةر لةهةموو شت دذي دةسةلآتي ميليشيايي ية. بؤية دةبي لةجياتي ئةوةي داوابكريَت دكتؤر دادطايي عادلانة بكريَت، دةبيَ داوي ئازادي دةست بةجيَ و بي قةيدوشةرتي دكتؤر كةمال و هةموو ئةو ئينسانانة بكريَت كة بةهؤي سياسي و دةربرِيني بيروباوةرو بةيانةوة دةستطيركراون  بة قةرةبوي ئةم تاوانكاريةي بةرامبةريان كراوة.

ئةوةش كة حزبة قةوميةكاني تري كوردستان بيَدةنطةيان هةلَبذاردووة، بيَ مةلآمةت نية، بةر لةهةموو شت بيَدةنطي ئةوان نيشانةي تةئيديانة بؤ ئةم دةسةلآت و كردةوةية، هؤكاري بناغةيشي ئةوةية ئةمانة بةر لةوةي ئةحزابي سياسي بن، كؤمثانياي ثارة ثةيداكردن و خؤشخزمةتي دةسةلاتي ميليشيايي ثارتي و يةكيتين. يةكيتيَش بؤية دةنط هةلَنابرِيَت، ضونكة ثةروةندةي لةوةي ثارتي ثاكتر نية.

رِيَطا كامةية بؤ بةرقةرابوني ياسا وداطاي قانوني و سةربةخؤ لةكوردستان

بةدادطايي كردني دكتؤر كةمال، تةنانةت ئازادكردنيشي نة ئازادي سياسي بةرقةراردةبيَت و نةياساوداطا سةروةري قانوني ثةيدا دةكةن، ئةمة خؤشباوةريةكي منالآنةية.

ئةمرؤ مةسةلةي يةكلاكردنةوةي جيَ و شويَني حقوقي ولآتي كوردستان، لةبةردةم هةموو ئينسانيَكي ثيَشكةوتنخوازة، ئةمرؤ كؤمةلَطاي كوردستان لةبةردةم دورِيانيَكداية، يان طيَرانةوةي بؤ باوةشي عيَراقيكي عةرةبي قةومي كة ناسيوناليزمي كورد بةطشتي و يةكيَتي وثارتي بةتايبةتي ئالآهةلَطرني، يان جيابونةوةو ثيَكهيَناني وولآتيَكي سةربةخؤ.

كوردستاني عيَراق بؤ ئةوةي ياسا تيايدا ماناي هةبيَت، بؤ ئةوةي دادطا قانونيةتي هةبيَت

دةبيَ بةرلةهةموو شتيَك بطةرِيَنريَتةوة بؤ كؤمةلَطايةكي مةدةني خاوةن هةلَسوكةوتي ئابوري ء سياسي بةرِوبينايةكي حقوقي ثيَناسةركراوةوة. ئةمةش بةبيَ كؤتاييهيَنان بة دةسةلآتي ميليشيايي ئةحزاب ممكين نية، كؤتاييهيَنان بةدةسةلآتي ميليشيايش لةطرةوي جيابونةوةي كوردستان لة عيَراق و ثيَكهيَناني وولآتيَكي سةربةخؤداية، هةموو خةبات و تيكؤشانيَكي بةرةي راديكالَ و ثيَشكةونتخوازي كوردستان كة ئيَستا لةئاراداية، ض بؤ ئازادي سياسي و ض بؤ كؤتاييهَينان بة دزي و طةندةلَي… دةبيَ ليَكهةلَثيَكريَت لةطةلَ خواستي خةلَكي كوردستان بؤ سةربةخؤيي بةئاقاري دامةزراندني ولآتيَكي سكولاري غةيرة قةومي، ئةمة ئةو ريَطا كارسازو عةمةليةية كةدةتوانيَ ئايندةيةكي تر بخاتة بةردةم خةلَكي كوردستان و ياساو ريَساي ثيَشكةوتوي تيا دابمةزريَت.

ضونكة بةبيَ دامةزراندني دةولَةت و نيزاميَكي سياسي مؤديرنء سكولار، لةجيَطاي دةسةلآتي ميليشيايي ئيَستا، باسي ئازادي سياسي و دادطاو ياساي قانوني، جيَطايةكي نابيَت.

 ماوةتةوة ئةوةبلَيَم، ئةطةر لةكوردستان ياساو ريَسايةكي سكولار و قانوني ببواية، يةكيَتي و ثارتي وةكو حزب، وة سةرانيان وةكو ئةفراد، بةتاواني كيَويَك لة كردةوةو رِةفتاري دذي ئينساني دادطاي دةكران.

  13-11-2005

لەوانەیە تۆ ئەمانەشت بە دڵ بێت

لێدوانێک بەجێ بهێلە

هاوڕێمان بن!

پەیوەندی

دەتوانن ڕاستەوخۆ پەیوەندیمان پێوە بکەن بۆ هەر سەرنج و پێشنیار و ڕاگۆرینەوەیەک، لە ڕێگای:

abdulla.mahmud@gmail.com

دیمانەی پێشەنگ