ئۆکتۆبەر:چەند مانگێک بەسەر دەستپێکردنى پرۆسەى دامەز
راندنى حزبى کۆمۆنیستى کرێکاریى کوردستانء دوو مانگیش بەسەر ڕاگەیاندنى لیژنەى ئامادەکار بۆ دامەزراندنى حزبى ناوبراو تێپەڕیووە. ئەکرآ پێمان بڵێیت پرۆسەى دامەزراندنى حزبى کۆمۆنیستى کرێکاریى کوردستان بەکوآ گەیشتووە؟
عبداللە مەحمود: پرۆسەی دامەزراندنی حزب بە شێوەیەکی هەمە لایەنە درێژەی هەیە. پێکهێنانی حزبێکی سیاسیء کۆمەڵایەتیء دەخالەتگەر کەبەواقعی وەسیلەو ئامرازی خەباتکارانەی ئاڵوگۆڕی ڕیشەیی بێت لەکۆمەڵگادا،ء بەشێکی ڕێکخراو بێت لەو حزبە گەورە کۆمەڵایەتییەی لە بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکانی وەکو کریکارانء لاوانء ژنانء خویندکارانء کۆروکۆمەڵە هەمەرەنگە جەماوەریء سیاسیء پیشەییانەی پانتایی کۆمەڵگای داگرتووە، کارێکی سادە نییە. کارێک نییە بە ئیرادەگەرێتی ئەنجام بدرێت.
پێکهێنانی هەموو حزبێکی سیاسی بەندە بەچەند پێش مەرجێکەوە، زامنکردنی ئەم پێشمەرجانە یان باشتر بڵێم مەلزوماتەکانی، پێویستی بە کاری چروپرو هەمەلایەنە هەیە.
ئێمە ئێستا لەلایەکەوە سەرقاڵی پێکهێنانی لیژنەی ئامادەکاری شارو شارۆچکەکانین، کەپێویستە شۆڕببێتەوە بۆ گەرەکەکانء ناوەندە کرێکاریء خزمەتگوزارییەکان. لەو ڕاستایەشدا لیژنەی ئامادەکاری چەندین شار پێکهاتووە لەوانە هی کەرکوکء سلێمانیء لە دوو هەفتەی داهاتوودا هی شاری هەولێرو چەند شارو شارۆچکەیەکی تر پێکدینء ئامادەکاری بۆیان دەستی پێکردووە.
لەلایەکیترەوە کەم تازۆریک ئینسجام وهاورایی سیاسی پێکهاتووە سەرباری ئەوەی وەکو پێویست نیییە، بەڵام لەپرۆسەی کاری عەمەلیدا خەریکە پەرەدەستێنێ.
کارکردن بۆ پێکهێنانی فۆنکسیۆنە مالیەکانء دامەزراندنی بونیەکی مالی سەرەتایی بۆ راییکردنی کارە سەرەتاییەکانء بناغەدانانی تۆکمە بۆی یەکێکی تر لەو کارانەیە کە پێوەی سەرقاڵینء هەر ئێستا پرۆژەی مالیمان بە سەرپەرشتی هەیئەی مالی دروست کردووە.
کردنەوەی نوسینگەکان لەشارە سەرەکیەکانء بەدواداچونی کاری یاسایی بۆ تەزمینکردنی هەڵسورانی قانوونی یەکێکیترە لە کارەکانمان کەدەستمان پێی کردووە.
مەسەلەی ساغکردنەوەی هێزی چەپء کۆمۆنیزم کە بەهۆی جۆراوجۆرەوە پەرشء بڵاوە یان باوەر بەخۆبونیان وەکو پێویست نییە، ئەرکیکی ترە کە ئێمە کاری لەسەر دەکەین.ء بەردەوامین.
ئامادەکردنی سەنەدە بناغەیییەکان وەکو پلاتفۆرمی ساسییمان بۆ وەزعی سیاسی کوردستان لە چەشنی ستراتیژ، مافە سەرەتاییەکانی خەڵک، بەرنامە، سەنەدی دژی گەندەڵیء برسێتیء گرانی، سەنەد بۆ بزوتنەوە کۆمەڵایەتیء جەماوەریەکانی وەکو کرێکاران ولاوانء ژنان و….یەکێکیترە لەوکارانەو کۆمیسۆنی بۆ پێکهاتووەو کار بۆئامادەکردنیان دەکەن.
هاوکات جێگیرکردنی ڕابەرایەتیەکی سیاسیء کۆمەڵایەتی جێگیرو بەرچاورۆشنء خستنەگەری لانی زۆری توانایی ئەو ماتریالە کۆمۆنیستییە، بۆ بەشداری بەرجەستە لە پرۆسەی پێکهێنانی حزبدا یەکێکیترە لەوئەرکانەی لیژنەی ئامادەکار بە جدی کاری بۆکردووەو دەکات.
بوونی بڵاوکراوەو دەزگای ڕاگەیاندنی جۆراوجۆر… ئەو کارانەن کە دەستیان بۆ براوە، هەندێکیان سەرەتایینء هەندێکیان دامەزراون. بۆ تەواوکردنی کارەکانیش ماوەیەکی زەمەنی دیارکراومان دیاریکردووە کە کارە ناتەواوەکان تەواو بکەین، سەرئەنجام لەکۆنگرەیەکدا حزب ڕابگەیەنین.
بەکورتیەکی تائێرە هاتووین. بەڵام دەبێ بزانین ئەم کارانە کافی نین.
ئۆکتۆبەر: کاروهەنگاوەکانى دامەزراندنى حیزب چەندە لەگەلڕ چاوەڕوانییەکانى ئێوەدا دێتەوە؟
عبداللە مەحمود:ڕاستیەکەی ئێمە چاوەروانی ئەوە نەبووین کە پرۆسەی پێکهاتنی حزب تا ئێستا دریژە بکێشی، ئێمە ماوەیەکی زۆر کەمترمان بۆ پێکهێنانی حزب لەبەرچاوگرتبوو. بەڵام نابی بیرمان بچێت واقعیەتە سیاسیء کۆمەڵایەتیء چینایەتیء ئامادەییەکان بەوجۆرە نەبوون کە ئێمە پێشبینیمان کردبوو.
بەر لەهەموو شت ئامادەیی رابەری کۆمۆنیستی بزوتنەوەکەمان وەکو پێویست نەبوو، ئەم نائامادەییە کاریگەری لەسەر خوارەوەی هێزی چەپء کۆمۆنیست بە ڕۆشنی دیار بوو، ئێستاش دیارە.
هەروەها هاوڕانەبوونی ڕابەرایەتی لەسەر چۆنیەتی پێکهێنانی حزب، لەسەر پرۆسەکەی، لەسەر زۆر مەسەلەی سیاسیء تاکتیکی، لەسەر لێکدانەوەمان بۆ واقعی سیاسیء کومەڵایەتی کوردستان، لەسەر ڕوانینمان بۆ تەجروبەی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عیراق،…تاد، کە ئێستاش زۆریک لەو مەسەلانە ماون، کۆسپیکی جدیە کەدەبێ وەلایان بنێین.
ئۆکتۆبەر: دامەزراندنى حزبى کۆمۆنیستى کرێکاریى کوردستان لەسەر چى وەستاوە؟ هەنگاوەکانى ئایندەء پێشمەرجەکانى پێکهاتنى ئەم حیزبە چىیە؟ یان بەزمانێکى تر دامەزراندنى ئەم حیزبە لەگرەوى چیدایە؟
عبداللە مەحمود:پێکهاتنی هەموو حزبێکی سیاسی پێویستی بەچەندین هەنگاوی سیاسیء فکریء عەمەلی هەیە، ئەگەر کەسێک لەمن بپرسێ بڵێ هۆی چییە پێکهاتنی ئەم حزبە دواکەوت بەسادەیی دەتوانم بڵێم کە ئامادەییە سیاسیء فکری یەکان، لەوانە هاوڕایی سیاسیء فکریء لەوەش گرنگترو چارەنووسسازتر ئامادەیی عەمەلی لەسەر ئاستی رابەریدا کۆسپی یەکەمی دواکەوتنی پێکهاتنی حزب بووە.
بائەمە زیاتر ڕۆشن بکەمەوە، هەروەکو لەسەرەوە ئاماژەم پێدا، تەسویری جۆراوجۆر بۆ چۆنیەتی پێکهینانی حزب هەبوو. بۆنموونە تەسویرێک هەبوو کە دەیووت دەبێ فەوری حزب پێکبێتء نابێ فرسەت لەدەست بدرێتء ئەم فەزایە پاش چەند مانگی تر نامێنیء ئەگەر حزب لەماوەی چەند مانگیکدا پێکنەیەت ئەوا کۆمۆنیزمی کرێکاری شکست ئەخوات (زیاتر لەشەش مانگ بەسەر ئەم بانگەشەیەدا تێپەریوە، ئێستاش ئەمە بۆچونیەتی، کۆمۆنیزمیش شکستی نەخواردووە). ئەم تەسویرە ڕوانینی بۆ پێکهێنانی حزب ئاکسیۆنیء کەمپەینییە، مامەڵەی ئاکسیۆنی ئایار یان مەراسیمی 8مارسء کەمپەینی لەگەڵ پێکهاتنی حزب دەکات. دروشمء بانگەشەکانی گەورەن، سوسیالیزم، ئەنتەرناسیونالیزم، شۆرش…. چی چی وێردی سەر زمانیەتی، بێئەوەی نەخشەو سیاسەتی ڕۆشنی بۆ پێشرەوی هەبێت، بێئەوەی جایگای بزوتنەوەکان بناسێتء ئاستی خەباتی چینی کرێکارو ئاستی ڕێکخراوبوونء ئاستی ئاسۆی فکریء سیاسی زاڵ بەسەرکۆمەڵگادا، بناسێتء تاکتیکء پلاتفۆرمی ڕۆشن بەپێویست بزانێت، هەڵگرانی ئەم ڕوانینە زۆرتر مامەڵەی ریازیاتء جەبر لەگەڵ عالەمی سیاسەتء کۆمۆنیزمی مارکس دەکەن. ئینفیعالینء هەر هاشو هوشێکی کاتی پەلکێشی دوای خۆیان ئەکات….تاد.
ئەم ڕوانینە نەیدەویستء ئێستاش نایەوێ حزبێکی سیاسیء کۆمەڵایەتیء دەخالەتگەری کۆمۆنیستی پێکبێنێتء زۆرتر لەگەڵ ڕاگەیاندنی حزبێکە کە لەباشترین حالەتدا حزبی بەر لە 14/7/2000 ە.ء ماتریالەکەیشی هەمان ماتریالی حزبیء پێشووەء لەڕاستیدا باوەڕی بەوە نییە کەس لەدەرەوەی خۆی کۆمۆنیستء تەنانەت مەدەنیش بێت. بێئەندازە سکتاریستەء لەعالەمی واقعیدا بە تێکەڵاوبوونی لەگەڵ دنیای دەرەوەی خۆی نامۆیە. ئەمە لە سیاسەتء هەڵوێستگیریەکانی، لە ووتارو ڕاگەیاندنەکانی، لەمامەڵەی ناوخۆی، لە ڕوانینی بۆ تەشکیلاتء ڕیکخراوەی جەماوەری، لە پەیوەند بەتاکتیکء کاری یاسایی و……… ڕەنگ ئەداتەوە.
روانینیکیتر بۆ پێکهێنانی حزب، پێکهێنانی حزبێکی داماڵراو لە مارکسیزمء کۆمۆنیزمی کریکاری بوو. ئەم ڕوانینە حزبێکی دەویستء دەوێت کەڕێگای دیبلۆماسیەتء پێکەوە ژیانی ئاشتیانە لەگەڵ ئەحزابی حاکم بە ڕێگایەک دەزانێت بۆ گەورەبوون، خوازیاری شلکردنەوەی سیاسەتە، خوازیاری وازهێنانە لەستراتیژی کۆمۆنیستی، خوازیاری شێوە ڕاگەیاندنێکی ماکیافیلییە،ء پێداگری لەسەر هەڵوێستگیریء نەخشەء سیاسەتی ڕادیکاڵء ڕۆشنء بێپێچ وپەنا بەتوندڕەوی مەزەندە دەکات، لای وایە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراق بۆتە قوربانی ئەم توندڕەوەیە!!. دیارە ئەم ڕوانینە لەژێر گوشاری پروپاگەندەی ئەحزابی حاکمء بزوتنەوە بورژوازیەکاندایە، بێئەوەی زۆر بەسەراحەت ڕایبگەیەنێ تەنانەت خوازیاری گۆرینی ناوی حزبء پاشەکشەی هەویەتی کۆمۆنیستییە. هەڵگرانی ئەم ڕوانینەش ئینسیجامی پێویستیان نییە، خامنء ئەمانەش وەکو هەڵگرانی ڕوانینی یەکەم خوازیاری فەوری پێکهێنانی حزبن، ئەم حزبەی ئەمان ئەیانەوێت حزبی هەموو بزوتنەوەکانە، هی بزوتنەوەی کۆمۆنیزمی کرێکاری نەبێت.
تەسویرێکی تر بۆ حزب پێکهینان ئەوەیە کە خوازیاری پێکهێنانی حزبە نەک ڕاگەیاندنی حزب، خوازیاری ئەوەیە لانی کەمی مستەلزەماتی سیاسیء فکریء عەمەلیء و هاوڕایی سیاسیء تەزمینی ڕابەرییەکی جێگیرء دەخالەتگەرو بەرچاوڕۆشن بکات،ء حزبێکی کۆمەڵایەتی کۆمۆنیستی پێکبهێنێت وبەکردەوە شێوە هەڵسورانء و پراکتیکء نەخشەی پێشرەوی ئەو هەنگاوانەی لە ڕاستای گەیشتن بە ستراتیژدا پێویستن بناسێت.
ئەو ڕوانینە ڕەخنەی مەنسورحکمەت، کە دوای 14/7/2000 ئاراستەی ڕابەری حزبیکردووە، بۆبناغە داڕشتنەوەی حزب وهەڵسوڕانێکی کۆمەڵایەتیء کۆمۆنیستی، نەک بە لەفز، نە بەئەخلاقیگەریء نیەت، بەڵکە بەکردەوە قبوڵکردووە، من لاموایە هەڵگرانی ئەم ڕوانینە چ لەحزبی عیراقء چ لە پرۆسەی پێکهینانی حزبی کۆمۆنیستی کریکاری کوردستاندا، زۆرکەمەو لە ئینسجامی پێویستیش بەهرەمەند نین هاوکات تەمەرکوزیان لە شوێنێک نییە.
ئەم دیدگایە، سەرباری نائینسجامی، دیدگایەکە کە بەواقعی دەیەوێت حزب دروست بکات، نایەوێت کۆمۆنیزم بەوێنەی گروپی فشار بەدەستەوە بگرێت، لە جێگایدا حزبء وەکو وەسیلەو کۆمۆنیزمیش وەکو ئەلتەرناتیفء ماشێنی بەدییهێنانی ئاڵوگۆری بنەرەتی لە کۆمەڵگاو ژیانی خەڵکدا، بە ئامانجی خۆی دەزانێت. بۆئەمە بەجیا لەبەرنامە کەهەیەتی بەدوای ستراتیجی ڕۆشنء تەرحی واقعیء زەمینیدایە بۆ کۆمەڵگا. بۆ جێبەجێکردنء دەست راگەیشتنیشی بەم ستراتیژو بەرنامەیە پێویستە بزانێت چۆن هەنگاو دەنێت هەروەکو مەنسور حکمەت دەلێت”…. دەبێ کۆمۆنیستەکان ئەوە بڵێن کە چ تەرحیکیان بۆ کۆمەڵگا هەیەو بەکام قۆناغء بەکام هەنگاو بڕیارە پێی بگەن….”* بۆ ئەوەی کۆمۆنیزمی کریکاری بتوانێت حزبی خۆی دروست بکات بەر لەهەموو شت پێویستی بەئامادەیی هاورێیانێکە کە نەخشی ڕابەری کۆمەڵگا لەخۆیان نیشانبدەنء لەوەش واوەتر بەقەولی مەنسورحکمەت “… دەبێ ئەم ڕابەرانە هەڵگری ئاسۆی هاوبەشء سەربەیەک جوڵانەوەی فکریء سیاسی بن…. پێویستە بەرهەمی رەخنەگرتنێکی دیاریکراو لە چواچێوە فکریء عەمەلییە کۆنەکان بن….”** ڕاستیەکەی ئەوەیە تا ئێستا ئەمە لاوازەء ئەم ئامادەییە پێکنەهاتووە بۆیە حزب پێکنەهاتووەو دواکەوتووە.
مەلزوماتی پیکهاتنی حزب یان پێشمەرجی پێکهاتنی بریتییە لە ئامادەیی هاورێیانێک کەلانی کەمی ئینسجامی سیاسیء فکرییان هەیە، هەڵگری ئاسۆو ستراتیجێکی ڕۆشننء قۆناغەکانی گەشەو پێشڕەوی میکانیزمەکانی دەناسن. تێروانینێکی ڕۆشنیان بۆ هەلومەرجی کۆمەڵگاء ڕەوتی ڕوداو ئاڵۆگۆڕەکانیء جێگاوڕێگای بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکان هەیە، وە دەزانن کێشە گرێیەکانی کۆمەڵگا کامانەنء بەوەڵام بەچ گرفتێکء مەسەلەیەکەوە دەچنە مەیدانی کێشمەکێشی سیاسیء کۆمەڵایەتیەوە.
ئۆکتۆبەر: بەمجۆرەى باسى دەکەیت هۆى دواکەوتنى پرۆسەى پێکهێنانى حیزب ئەوەیە، کە چەند بۆچوونء خەتێکى سیاسى جیاواز لەم پرۆسەیەدا بەشدارنء هەریەکەیان بۆچوونء ئاسۆء ستراتیجى خۆیان هەیە بۆ پێکهێنانى حیزب. کەوایە ئەو ئینسیجامەى باسى دەکەیتء بەلاتەوە پێویستە چۆن بەدەست دێت؟ ئەم پرۆسەى ئینسجام پێدانە تاکەى ئەخایەنێت؟
عبداللە مەحمود: بێگومان یەکێک لەهۆکارە بناغەییەکانی دواکەوتنی پێکهاتنی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری کوردستان، بوونی بۆچوونء خەتی سیاسی جیاوازو تەسەوراتی جیاوازە بۆ چونیەتی پێکهاتنی حزب. هەرکام لەو خەتء تەسەوراتە جیاوازانە ئەیانەوێ حزب بەوجۆرە پێکبهێنن کە خۆیان بڕوایان پێیەتی، بێگومان ئەمە کێشە دروست دەکات، بەر یەککەوتن پێکدەهێنی، بۆساغبونەوە لەسەر سەنەدیک یان هەنگاوێکی عەمەلی تەنانەت ئیجرائێکی ڕێکخراوەیی، پێویستی بەهێنانء بردنێکی زۆر دەبێت، ئەمەش کارمان دوائەخات.
لەوەش واوەتر بریارە ئێمە حزبی سیاسی کۆمەلایەتیء کۆمۆنیستی یەکپارچەو بەدیسپلینی خوازیاری دەسەڵات پێکبهێنین، کەنەک هەر لەکوردستان بەڵکە لە عێراقء ناوچەکەدا سیماو خەسڵەتەکانی بەڕۆشنی دیار بێ، لە شێوەی پێکهێنانەکەیەوە تاجۆری ڕاگەیاندنەکەی تا ڕێگاکانی ناساندنی، تا قیافەی دەخالەتگەریە کۆمەڵایەتیەکەی، نوێنەری ڕادیکالیزمی کۆمەڵگاو حزبی شوڕشی کۆمەڵایەتی بێت. بێگومان بەبێ ئینسجام لەسەر ئەمە یان بۆ ئەم ئامانجە باسی پێکهێنانی حزب دەبێت بەکاریکاتۆرێکء هیچیتر. واقعیەت ئەوەیە ئەم ئامانجە هاوبەش وکۆمۆنیستییەء ئەو هەنگاوانە بۆ ئامانجە کۆمۆنیستیەکانی لەگەڵ دژایەتی بەرەو ڕِووە. ئەمە مەسەلەیەکی سادەنییە. بونی ئنسیجام لەسەر ئامانجە کۆمۆنیستیەکان،ء بوونی ئینسجام بۆ پیکهنانی حزبێکی کۆمۆنیستی ئاوا، حەیاتییە.
دیارە مەبەست لەئینسجام واتایەکی رایازیاتی نییە،ء مەبەست ئەوە نییە کە دەبێ هەموو ئەو هاوڕیانەی ئەم حزبە پێکدەهێنن لەسەر هەموو شتێک وەکو یەک بیربکەنەوە، یان لەپێشدا بڕابێتنەوە لەسەر هەموو مەسەلەکانی، هەرگیزیش شتی وا ڕونادات مەگەر فرقەیەک کە شێوە ژیانی ئەشکەوتیان هەبێت.
بەڵکە مەبەست ئەوەیە کە لانی کەمی ئینسجام لەسەر چۆنیەتی پێکهاتنی حزبء ئامانجە سەراسەریء سیاسەتە گشتیەکان هەبێت، هاوکات ڕابەرایەتیەکی سیاسیء یەکگرتوو جێگیر، تەزمین بکرێت. حزب بەبێ ئەمانە پێکنایەت، من لام وایە تائێستا ئەمە فەراهەم نەبووە.
ئەوە کە ئەم ئینسیجامە کەی پێکدێتء چۆن پێکدێت، لەگرەوەی ئەوەدایە، کە یەکەم: هاورییانێک هەرچەندە کەمیش بن ئامادەیی بەکردەوە بۆ ڕۆڵ بینین بەوێنەی ڕابەری کۆمەڵگا لەخۆیان نیشان بدەن، دووەم: ئەم جەمعە کە ئەم ئامادەییە لەخۆیان نیشان ئەدەن بە قەولی مەنسوری حکمەت پێویستە هەڵگری ئاسۆیەکی هاوبەش وە سەر بەیەک جوڵانەوەی فکریء سیاسی بن. وە سێیەم: بەرهەمی رەخنەگرتنێکی کۆمۆنیستیء مارکسیستی هاوبەش لەچواچێوەی فکریء عەمەلیە کۆنەکانء لەتەجروبەی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراق بن.
بەداخەوە من لاموایە سەرباری هەوڵی ماندونەناسانەی چەند هاورێیەک، بەڵام تائێستا ئەمە وەکو پێویست تەزمین نەبووە، وە خۆنواندنێکی ئاوا لە ڕابەرایەتی حزبی کۆمۆنیستی کریکاری عیراقدا یان هەتا لەدەرەوەیدا وەکو پێویست نییە، یان باشتر بڵێم ماتریالی کافی نییە، پەڕینەوە لە تەجروبەی یان لەخاڵە لاوازەکانی حزبی کۆمۆنیستی کریکاری عێراق وەکو پێویست وە بەکردەوە ڕووینەداوە. تائێستاش متمانەم هەیەء متمانەم نییە، تائێستاش سونەتی دەستء پاگیری کۆن، تائێستاش کاری فەردیء دەخالەتی شەخسی، تائێستاش پشتبەستن بەزۆرێک لە سونەتء میکانیزمی نەشیاوی رەخنەلێگیراوی کۆن، بەکردەوە هەن. وەلانانی ئەمانە ئێمەء کۆمۆنیستەکان بانگەواز ئەکات، بۆ بینینی نەخشی ڕابەری کۆمەڵگا.
بەدیهاتنی ئەمانە بەرلەهەموو شت پێویستی بەوەیە ئەم هاورێیانەی دەیانەوێ حزبی کۆمۆنیستی کریکاریء کۆمەڵایەتیء پراکتیکی پێکبهێنن لەگرەوی ئەوەدایە کە ڕەخنەی هاوبەشی خۆیان لەو تەسوراتانە بدەن کە دەیانەوێ حزبی داماڵراو لەکۆمۆنیزمء بە ناوی کۆمۆنیزمەوە دروست بکەن.
دابرانی تەواو لەتەسەوراتی چەپی پێ لەهەوا وتەسەوراتی چەپی ناسیونالیست لەئاستی ڕابەریدا، یەکێکە لەپێشمەرجەکانی پێکهێنانی حزبێکی کۆمۆنیستیء مارکسیستی. پێکهێنانی حزب لەهەموو ئەم تەسەورانە لەئاستی ڕابەریداء کۆکردنەوەیان لە چواچێوەی حزبێکدا، بێئەندازە زیانبارەو کاتمان بەفیرۆ ئەدات دەستو پاگیرە.
هاورایی پێویستء سەرەتایی لەسەر پێکهێنانی حزبێکی کۆمۆنیستی پراکتیکیء کۆمەڵایەتی، هاوڕایی لەسەر هەویەتی کۆمۆنیستی، لەسەر ئامانجە گشتیە کۆمۆنیستیەکان، لەسەر سیاسەتە سەراسەریء بناغەییەکان، لەسەر ناسینی واقعیەتی سیاسیء کۆمەڵایەتیء چینایەتی کۆمەڵگاو گرفتە بناغەیەکانی…… زامنی ئەم ئینسجامەن.
پێکهێنانی ئینسجامێکی ئاوا پێویستی بە سەبری ئەیوب نییە، بەڵکە پێویستی بەدەستپێکردن، بەپراکیتیکء لەدەوری یەکبوون هەیە. پێویستی بە خۆنیشاندانی ئەم ڕابەرییە لەئاستی کۆمەڵگادا هەیە، پێویستی بە جێگیر بوونء تەمەرکوز هەیە، تاد……..
ئەمە دەستی پێکردووە بەلام کافی نییە، دەبێ لەماوەیەکی زەمەنی کورتدا بەجێی خۆی بگەیەنین.
ئۆکتۆبەر: لەو قسەوباسء گفتوگۆیانەى لەگەلڕ هەلِسووڕاوانى پرۆسەى پێکهێنانى حیزبى کۆمۆنیستى کرێکاریى کوردستاندا لەدەزگا ئیعلامیە جۆراوجۆرەکاندا سازدراوە زۆرجار مەقولاتى “حیزبی پێشوو”ء “حزبی تازە” بەکاردەبەن، ئەم مەقولانە چ جێگایەکیان لە پرۆسەى پێکهێنانى حیزبدا هەیە؟
عبداللە مەحمود: لە پشت هەرکام لەم مەقولانەوە تەسەوراتی سیاسی وەستاوە، تەسورات بۆ پێکهێنانی حزب جۆراوجۆرن. هەڵگرانی تەسوراتەکانیش ئەم مقۆلانە بەشێوەی جۆراوجۆر بەکاردەهێنن.
“حزبی پێشوو” ویان “حزبی تازە” ئەم دوعیبارەتەن زۆرتر لەلایەن هەڵگرانی ئەو تەسەوەرە بەکاردەهێنرێن کە ڕەخنەیەکی سەتحیان لە تەجروبەی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراق هەیەء پێیانوایە کێشەی بناغەیی ئەم حزبە ئەوەبوو کە زمانی تەبلیغاتی زبر، تێنەگەیشتن لە تاکتیک، مامەڵەی نادروست لەگەڵ ریکخراوە جەماوەریەکان، هەڵوێستگیریء سیاسەتی توندڕەوانە، هەڵنەکردن لەگەڵ ئەحزابی قەومی و… فام نەکردنی هەلومەرجء تەوازن قوا… هۆکارێک بوون بۆ سەرنەکەوتنی حزبء کەوتنە بەردەم هێرشی چەکدارانە. وە بەکاردەهێنرێن لەلایەک بۆ ناشیرین نیشاندانی حزبی کۆمۆنیستی کریکاری عیراقء لەلایەکی تریشەوە بۆ نیشاندانی دابرانیان لە سیماو ستراتیجیەتء هەویەتی کۆمۆنیستی.
هەڵگرانی ئەم عیبارەتانە دەیانەوێ، حزبێک پێکبهێنن کە ئەمجارە “حزبی پێشوو”!! نەبێتء “حزبی تازە”!! بێت، تازە بەومانایەی بانگەشەکانی کەم بکاتەوە، زمانی تەبلیغاتی بۆهەمووان هەنگوینی بێت، گرنگی زۆر تایبەت بە دبلۆماسیەت بدات، کێشمەکێشی سیاسیء ململانێ لەگەڵ ئەحزابء بزوتنەوەکانی بەجۆریکیتر بکاتء بتوانێ تەمەنی درێژی لەپاڵ ئەحزابی تردا بخاتە سەر یەک، میلیتانتبوون وازلێ بهێنیء لەدژی تەیاری زاڵی کۆمەڵگا محتەرەمانە بجوڵێتەوەء ڕەخنەی ڕیشەیی لەهەلومەرجی مەوجود “ئەگەر هەیبَیت” لەکاتی گونجاودا دەرببڕێتء مەکزیمالیست نەبێت و……تاد.
ئەم تەسویرە رەخنەی مارکسیسیتی مەنسور حیکمەتی لەحزب کە دوای 14-7-2007 ئاراستەی ڕابەری حزبی کردووە، بەهەند ناگرێتء بەکردەوە قبوڵی نەکردووە، بۆیە نەک پێی وانییە ئەم تەجروبەیەء سەرنەکەوتنی هۆکەی ئەوە بووە کە هەموو ڕۆژە هەڵمەتبەر لەئاستی سیاسیء کۆمەڵایەتیدا نەبووە، بۆیە کەوتۆتە بەردەم هەڵمەتی دەسەڵاتی میلیشیایی. هۆکەی بەوە نازانێت کە نەخشەء بەرنامەی پێشرەوی…نەبووە، بەڵکە بە پێچەوانەوە پێیوایە ئەم حزبە ئاگرینی مامەڵەی کردووەء بۆیە سەرکەوتوو نەبووە. بۆیە ئێستا ئەیانەوێ حزبێک دروست بکەن کە تازە بێتء ئەمجارە وەکو ئاو نەرمء شلء ڕەنگء بۆنء تامی نەبێت.
دیارە من لەیەکەم ووتارمدا سەبارەت بە پێداویستی پێکهێنانی حزبی کۆمۆنیستی کریکاری کوردستان، باسی ئەوەم کردووە کە دەبێ حزبێکی تازە پێکبهێنین. بەڵام لە ڕوانگەی منەوە باسی حیزبی تازە، باسی گۆرینی سیمای سیاسیء ئایدۆلۆژی حیزب، باسی گۆرینی بیروباوەرمانء ستراتیجمان نییە. بەڵکە باسی ئەوەیە کە بۆچی ئەم سیما سیاسییە، بۆچی ئەم ستراتیجە، بۆچی ئەو ئەولەویاتء نەخشانەی بەوجۆرە کە بۆخۆمانمان دانابوو، وە حزبمان بۆی پێکهێنابوو سەرباری مەترەح بوونیء ناسیاوبوونی زۆریک لە سیماو خەسلەتەکانی، وە پێشوازیەکی بەرچاو کە لەحزب کرا، سەرئەنجام حزب نەیتوانی بە شوێنێکی چاوەڕوانکراو بگات؟ بۆ نەتوانرا ئەو نەخشەو هەنگاوانە بنێت کەخستبویە بەردەمی خۆیء سەرئەنجام ڕەوتێکی پاشەوپاشگەڕانەوەی دەستیپێکرد؟
گەڕان بەدوای ئەو کەمکاریانەدا کە بوونە کۆسپی بەردەم حزبء ئەو پاشەوپاش گەڕانەوەیە، خۆی یەکێکە لەو سیمایانەی کە حزبی کۆمۆنیستی کوردستان پیویستە پێی بناسرێتەوە. حزبی تازە یانی ئەو حزبەی کە بەتەواوی لەوسونەتء شێوەکارو ڕەوشتانە دابراوە کە کۆسپی بەردەم گەورەبوونی حزبء ڕیشە داکوتانی بوو.
*یاداشتی مەنسور حکمەت کە 7 سیبتەمبەری 2000، بۆ رابەری حککعى ناردووە.
** هەمان سەرچاوەی پێشوو.