خرۆشان و ڕاپەرینی جەماوەری لە ئێران بەردەوامە و تادێت بەرینتر و فراوانتر دەبێتەوە. هەموو بزوتنەوە کۆمەڵایەتییە ئازادیخواز و شۆرشگێرەکان تێیدا بەشدارن و رۆڵی بەرجەستە و سەرەکیان هەیە… لەگەڵ ئەوەدا ژنان و لاوان لەریزی پێشەوەی ئەو بزوتنەوە جەماوەریەدان بەدژی دەسەڵاتی نەنگینی ئیسلامی و ئاخوندەکانی سەرمایە، بەڵام چینی کرێکار و میحوەر و هێزی یەکلاییکەرەوەی ئەم راپەڕینەیە و خستنی دوا پایەیەکانی ئەم رژێمە لەسەر دەستی ئەو بە کۆتا دەگات.
پایەی سەرەکی ئەم ڕاپەڕینە، نابەرابەری ئابوری و قڵشتی بەرچاوی چینایەتییە… هێزی ئەم ڕاپەڕینە چینی کرێکار و ژنان و لاوانێکن کە چیتر توانای بەرگەگرتنی گرانی و برسێتی و بێکاری و بێمافیان نییە، چیتر ناتوانن دەسەڵاتی نیزامێک بەسەر خۆیاندا قبوڵ بکەن، کە نان خواردن و خواردنەوە جل وبەرگ پۆشینیشی بە ئیسلامی کردووەو مافی پیادەکردنی لە کۆمەڵگەیەکی دەیان ملیۆنی سەندۆتەوە، و سەرەتاییترین مافە فەردی و ئازادییەکانی لە دنیای کراوەی ئەم سەردەمەدا قفڵ کردووە.
پایەی چەپی و تایبەتمەندیەکانی راپەرینی جەماوەری لە ئێران، شانس و دەروازەی بەرووی چەپ و کۆمۆنیزمدا کردۆتەوە، کە لەدنیای ئاوەژووی ئێستادا، دنیایەیەکی تر لەسەر کەلاوەی دەسەڵاتی نەنگینی کەم وێنە لەم گۆی زەویەدا، بنیات بنێت. ئەم بزوتنەوەی کۆمەڵایەتییە فراوانەی ئێستا لە ئارادایە لە بنەرەتدا ماتریالی سەرخستنی چەپ و کۆمۆنیزمە. سەرەکیترین تایبەتمەندیەکانی ئەم ڕاپەڕینە و ماتریاڵی بۆ چەپ و کۆمۆنیزم بریتین لە:
یەکەم: خرۆشان و ڕاپەرینی ئێستای خەڵكی ئێران، وەکو راپەرینی وڵاتانی عەرەبی و “بەهاری عەرەبی” نییە… وەکو راپەڕینی خەڵکی عیراق لە ساڵی ١٩٩١دا نییە، کە جەماوەری لەخوارەوە بەدژی بێدادی کەڵەکەبوو لە رۆژێکدا بێتە مەیدان و بتەقێتەوە، یان فرسەت بقۆزنەوە بۆ تۆڵە لەدەسەڵاتی سیاسی، بەڵکو راپەرێنی ئێستای خەڵکی ئێران… حاسڵ و بەرهەمی چوونە پێشەوەی هەنگاو بەهەنگاوی بزوتنەوەی کریکاریی و جەماوەرییە، بەرهەمی گۆرانی هاوسەنگی هێزی نێوان جەماوەری و دەسەڵاتە لە پرۆسیسێکی دەیان ساڵەدا. بەرهەمی خاراوبوون و ئەزموون سەریەک خستن و هاوئاهەنگی بزوتنەوە کۆمەڵایەتییە شۆرشگێر و ئازادیخوازەکانە… بەرهەمی ئامادەیی بەردەوامی چینی کریکار و خەباتەکەیەتی کە تا هاتووە سیاسی بۆتەوە، و پێشرەوی کردووە، تا ئەو رادەیەی بۆتە قسەکەری ختابی کۆمەڵگەی توڕە لەسەراسەری ئێراندا. کەم کات هەبوەوە هەیە لە ئێراندا بەشێک لە چینی کرێکار یان چەند بەش لەیەککاتدا، لە مانگرتن و کۆبونەوە و خۆپیشانداندا بۆ خواستە ئابوری و پیشەییەکان و نە بووبن. جیا لەوانە هاوکاری و هاوچارەنووسی بەشەکانی چینی کرێکار لەگەڵ یەکتری یەکێک لە تایبەتمەندیەکانی ئەو چینە بووە… خاوەنی سەدان و هەزاران رابەری کرێکاریی و دەیان و سەدان رابەری ناسراو و خۆشناو سەراسەرییە. سەر ئەنجام ئەگەر چەخماغەدانی راپەرینی ئێستا، لەلایەن لاوان و ژنانەوە لێدرا، بەڵام بەگۆر سپاردن و روخاندنی ئەم دەسەڵاتە لە گرەوی هاتنەمەیدانی چینی کرێکاردایە بۆ گۆرەپانی یەکلایی کردنەوەی پرسی دەسەڵات لە ئیراندا و روخاندنی ئەم دەسەڵاتە.
دووەم: راپەرینی خەڵکی ئێران، لە کەش و مەیدانداری رەوتە کۆنەپەرستەکاندا پێش نەهاتووە، بە پێچەوانەوە بەدژی رەوتە کۆنەپەرستەکان و کەشی دواکەوتودا کە جمهوری ئیسلامی دوا پلەی یەکانگیربوونی ئەم کۆنەپەرستییە قەوارەی گرتووە. ئەگەر لە دنیای عەرەب و زۆر راپەرین و شۆرشی تردا، کەشی کۆنەپەستی زاڵ و رەوتە سیاسییە ئیسلامییەکان، باڵادەستی خۆیان زاڵکردووەو هەژمونیان بەسەر ژیانی کۆمەڵایەتی و گشتیدا هەبوو، ئەوا راپەرینی ئیران لە کەشی ئومێدەواری و بزوتنەوەی گەران بەدوای کرانەوە و پێشکەوتنخوازی و ئازادییدا، پێی گرتووە. هەر ئەوەشە لە ئێستاوە ئومێدەواری بە راپەرێنی ئیران، ئومێد دەبەخشیت بە هەموو رەوت و بزوتنەوە پێشکەوتنخوازەکان و سەرجەم رەوت و بلۆکە کۆنەپەست و دواکەتوەکانی خستۆتە لەرزە.
سێهەم: لە زوربەی راپەڕین و شۆرشەکانی چەند دەهەی رابردوودا، رۆڵی ئەمریکاو غەرب، لە دەستێوەردانی راستەوخۆ و نیابەتی، سازکردن و دروستکردنی بەرەو هاوپەیمانیەتی پیشوەختەی وابەستە بەخۆی، زاڵکردنی ئومید بەستنەوەی جەماوەری بەخۆی و بێ رۆڵکردنی جەماوەر لە ئیرادە و توانای نواندنی خۆیدا، بەرجەستەبووە. خەڵک بێ ئومید بە هێزی خۆی و توانای خۆی کراوەو لە چاوەروانی هیزی دەرکیدا بووە بۆ رزگاری… ئەوا لە راپەرینی خەڵکی ئیراندا، ئەم هاوکیشەیە تەواو پێچەوانەیە، سایەی ئومیدەواری بە ڕزگاری و بە پشت بەستن بەهیزی دەرەکی و بە ئەمریکاو غەرب هێندە لاوازە، کە جیگایەکی وای لە راپەرین و خرۆشانی خەڵکی ئیراندا نییە، و جەماوەری راپەریو لە ئێران، بەشێوەی سەرەکی پشتی بە تواناییی و هێزی خۆی بەستووە، بزوتنەوەیەکی ئەکتیف و چالاک و بروای بە گۆرانکاری بە هێزی خۆی هەیە… ئەمە یەکێک لە نیگەرانییەکی ئەمریکاو غەربە، کە دەستی کورت و رۆڵی لاوازە لە راپەرینی خەڵکی ئیراندا، بۆیە نەک خوازیاری روخاندنی رژێمی ئێران نییە بە هێزی لەخوارەوەی جەماوەری و لە رێگای شۆرشەوە، بەڵکو هەموو هەوڵی خۆی دەخاتە گەڕ تا شۆرش بەهێزی جەماوەری و لە خوارەوە و بی رۆڵی کاریگەری خۆی روونەدات. بیگومان لەو راستایەشدا بێکار دانانیشێت.
چوارەم: بوونی دەسەڵاتێکی ئیسلامی لە ئیران و ڕوخاندنی ئەو دەسەڵاتە هیچ رێگایەک و شانسێک بە ئیسلامی سیاسی لەهیچ بەرگێکی تردا نادات، ببێتە جێگرەوەی دەسەڵاتی ئێستا، بە پێچەوانەی هەر وڵات و جغرافیایەکی تر کە بەهۆی بن بەستی ناسیونالیزم لە وەڵام بە گرفتە ئابوری و سیاسی و کۆمەڵایەتیەکاندا، هەمیشە ئیسلامی سیاسی وەکو هێزی یەدەگی بۆرژوازی ئامادەیی هەیە دەسەڵات بگرێت، یان هەژموونی ئیسلامی و نەریتی ئیسلامی بەسەر کۆمەڵگەدا زاڵ بکات. ئەو تایبەتمەندییە، یەکێک لە گەورەترین هەرەشەکانی لەسەر راپەرین و شۆرش لە ئێراندا خستۆتە کەنارەوە و کە ئەمەش شانسی سەرکەوتنی شۆرشی ئازادیخوازانەو شۆرشگێرانەی زیاد کردووە.
پێنجەم: کۆمەڵگەی ئێران، شاهیدی شۆڕش بووە و شۆڕش تیایدا روویداوە، کە ئەوە فاکتەرێکی زۆر گرنگە و پڕ ئەزمووندەیە بۆ جەماوەری راپەڕیو و شۆرشی دواتر و داهاتوو… لەهەر گۆشەیەکی دنیا شۆڕشی لەخوارەوەی جەماوەری رویدا بێت و دەسەڵاتی و سیستەمی سیاسی لە ریشەوە گۆری بێت، ئەو کۆمەڵگەیە توخمەکانی شۆڕش تیادا دەمێنێتەوە… خود ئاگای شۆرشگیرانە ریشەدار دەبێت… شۆرشی ساڵی ١٩٧٨ ئیران، کاریگەری لەسەر خود ئاگایی و ئامادەیی جەماوەری بۆ شۆرش هەمیشە هەبووە… لەگەڵ ئەوەدا شۆرشی ١٩٧٨ ئێران دزراو سەرکوتکرا، بەڵام ئەوە رەگ و ماهیەتی شۆرشگیری لە قوڵایی تاکی ئیراندا چاند و چینی کریکار و جەماوەری بێبەشی لە ئەزموونێکی گرنگ بەهرەدار کرد.
شەشەم: رۆڵی ژنان لە ڕاپەرینی ئێراندا، تایبەتمەندیەکی یەکجار جێگای سەرنجە… کەم بزوتنەوەو راپەرین هەیە لە میژووی شۆرش و راپەرینەکانی دنیادا، هێندەی ئیران ژنان تیاییدا ئامادەیان هەبێت. ئیسلامی بوونی دەسەڵات و پاوانکردنی کەسایەتی هەمەلایەنەی ژن و لە قاڵبدان و لە چوارچێوەگرتنی هەموو ماف و ئازادییەکی فەردی ژنان لە ئاستی کۆمەڵایەتیدا، رەنگی تۆخی ژنانی لەم شۆرش و راپەرینەداوە. نەک درۆی رەوتە بۆرژوازییەکانی لەکەم توانایی ژنان، خستۆتە ڕوو، بەڵکو بەکردەوە روانین و نەریتی ئیسلامی و قورعانی توڕداوە… و شۆرش لە ئیراندا شۆرشی لاباڵێک نییە، شۆرشی باڵەکانە ژن و پیاوە…
حەوتەم: سەراسەری بوونی راپەڕین، خەسڵەتێکی تایبەتی بزوتنەوەی روخاندنی دەسەلاتی سەرمایەیە. ڕاپەڕین لە سەراسەریی ئیراندایە، نەک لە گۆشەیەکی ئێران، هەروەها بۆ خواستی بزوتنەوەیەکی سیاسی دیاریکراو نییە، بەڵکو خواستەکەش سەراسەرییە کە روخاندنی رژێمە. خواستە سیاسیە دیاریکراوەکان، بزوتنەوە سیاسی و کۆمەڵایەتییە محەلەیەکان، لەناو بزوتنەوەیەکی سەراسەریدا جێگایان گرتووە و هاوئاهەنگی ئەو بزوتنەوانە بە رادەیەکی یەکجار زۆر لێک هەڵپێکراون. ئەوە بۆ هەموو بزوتنەوە سیاسی و کۆمەڵایەتیەکان رۆشنە، کە دەسەڵاتی ئیسلامی سیاسی سەرمایە لە محەلەوە و بە هێنانە گۆری خواستی محلی ناروخێت و دەبێ لە ناوەندی و لە جەرگەی پایتەختدا سەرەنگری بکرێت. ئەم تایبەتمەندییە شانس دەبەخشێتە هیز و حزبە سەراسەریەکان تا مۆری خۆیان لەم بزوتنەوە سەراسەرییە بدەن و لەداهاتووی سەرکەوتنی شۆرشیشدا، وەڵامدەرەوە بە خواستی بزوتنەوە سیاسی و کۆمەڵایەتی و فەرهەنگی و کەلتوری و محەلەیەکان بێت…
چەپ و کۆمۆنیزم و گروپ و ڕیکخراو و ئەحزابی کۆمۆنیستی، هەمیشە لە ئیراندا ئامادەیی بووە، بەپێچەوانەی زوربەی هەرەزۆری وڵاتانی دنیا، ئێران هەمیشە مەیدانی و گۆرەپانی هیزی چەپ و کۆمۆنیست بووە… خاوەنی کۆمۆنیزمێک بووە کە رادیکال و ماکسیمالیست و تا ڕادەیەکی زۆر بەرچاو رۆشن بووەو لەوەش زیاتر بۆتە هۆی هێز بەخشین و بەهیزکردنی هێزو رەوتە کۆمۆنیستەکان لەدەرەوەی ئیرانیش، هاوکات مەیدانی حزوری دەیان و سەدان کاراکتەری ناسراوی کۆمۆنیست و کەسایەتی ئەزموندەی سیاسییە. چەپ و کۆمۆنیزم لەکۆمەڵگەی ئیراندا خۆشناوە، خاوەن تواناو نەریتی تایبەتی خۆیەتی…نەریتی کۆبونەوە گشتیەکان، نەریتی شورایی… خاوەنی میژوویەک و نەریتێکی ناسراو پەیڕەوکراو لە بزوتنەوەی کریکاریی و جەماوەری ئیراندایە. جیا لەهەموو ئەمانە بە پێچەوانەی رەوت و چەپە کۆمۆنیستەکانی زۆر شوێنی دنیا کە هەمیشە لەلایەن رەوتە سیاسی بورژوازییەکانەوە لێدراون و راونراون و هێرشیان کراوەتە سەر، ئەوا لە ئیراندا چەپ و کۆمۆنیزم نەک هەر توانای بەرگری، بەڵکو گەورەترین هێزی سیاسی بۆرژوازی لە مەیدانی سیاسی و جەماوەری و تەنانەت سەربازیدا شکست داوە. ئەم تایبەتمەندیانە لە راپەڕین و خرۆشانی ئێستای ئیراندا… پایەو ماتریاڵ و سەرمایەکی یەکجار گەورەیە بۆ ئەوەی چەپ و کۆمۆنیزم، باڵادەستی خۆی بەسەر بزوتنەوەی کۆتاییهینان بە دەسەڵاتی سەرمایە و ئاخوندەکان لە ئیران بهێنێت و مۆدیلێکی تەواو جیاوازی سیاسی و کۆمەلایەتی و ئابوری بکاتە جێگرەوەی دەسەڵاتی کۆتایی هاتوو… دیارە بەهەر ئەندازە لە ئێستاوە چەپ و کۆمۆنیزم ئامادەیی هەبێت و لە ڕێگای پرۆژەی رۆشن و نەخشەرێگای کارسازو بەدەستەوە گرتنی تاکتیکی دروست و خستنە رووی ئەلتەرناتیفی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتی و چۆنیەتی بەڕێوەبردنی کۆمەڵگە، لە لایحەیەکی کورتی رۆشندا، هاوکار دەبێت بۆ هەژموونی بەسەر بزوتنەوەو راپەرینی ئێستا وەکو زەمانەتێک بۆ سەرکەوتنی ئەلتەرناتیفی کۆمۆنیستی، بەسەر ئەلتەرناتیفە جۆراو جۆرەکانی بۆرژوازییدا.
دیارە ئەو تایبەتمەندیانەو حزوری چەپ، بەو مانایە نییە بۆرژوازی و دەوڵەتەکان و رەوتەکانی لە ئاستی ناوخۆی ئیران و ناوچەکەو دنیادا، بێدەنگ بن و هەوڵی کاراو بەنەخشەی خۆیان نەدەن بۆ جیگیرکردنی دەسەڵاتی دوبارەی بۆرژوازی و سیستەمێکی تری بۆرژوازی لە بەرگێکی تردا… ئەوەی کە گرنگە ئەم تایبەتمەندیانە، بوار و دەرفەت و دەرەتانێکی زۆرتری بە چەپ و کۆمۆنیزم بەخشیوە، کە ببێتە یاریزانێکی سەرەکی و یەکلاییکەرەوە لە ئێراندا. لەم هەلومەرجە تایبەت و دیاریکراوەدا، کە رەوتی روخاندنی دەسەڵات دەستی پێکردووە، بە ملیۆنان ئینسان لەسەدان شار و ناوەندی کریکارییدا، لە جەنگی دەستەو یەخە بۆ روخاندنی دەسەڵاتدان، هەر هێز و حزبێکی چەپ و کۆمۆنیست، چەندە بچوک و کەم هێزیش بێت، بە دەخالەتگەری دروست و بەجێ و کۆمەڵایەتی، دەتوانێت ببێتە هێزی گەورەو بەتوانا و هێزی بڕیار دەر… هەلومەرجی شۆرشگێرانە، ژینگە و زەمینەی باڵاکردنی حزبە چەپ و کۆمۆنیست و شۆڕشگێرەکانە. نابێ ئەو فرسەتە لەدەست بچێت…
ناوەراستی ئۆکتۆبەری ٢٠٢٢