هاوپۆلنه‌كراو

نارەزایەتی مامۆستایان و بەشێکی زۆر لە کرێکاران و کارمەندان، بەدژی سیستەمی پاشکەوتکردنی موچەو دواکەوتنی موچەکانیان، لەسەراسەری کوردستاندا، درێژەی هەیە. لە زونی سەوزو نیلیدا ئەم نارەزایەتیانە پێیان ناوەتە ئاستێکی باڵاترەوە. کۆبونەوەو مانگرتن و بایکۆت بە شێوەیەکی بەرفراوان بەردەوامی هەیە و تەواوی دەرگای قوتابخانەکان داخراون. بەڵام سەرباری پیداگری و سوربوونی مامۆستایان لەسەر خواستەکانیان، وەسەرباری بەردەوامی کۆبونەوەو مانگرتن و بایکۆت، هێشتا دەسەڵاتی سیاسی ئامادە نییە وەڵام بە داوا سادەو ڕەواکانی مامۆستایان بداتەوە.

ئەوەش کە ناوی یەكێتی مامۆستایان، و رێكخراوە مامۆستاییەکانی سەر بە حزبەکانە، ماهیەتیان بە تەواوەتی دەرکەوتووە کە ئەمانە ئامرازو وەسیلەن بەدەستی حزبەوە بۆ بەرگری لە دەسەڵاتی حزبەکەی خۆیان و وەستانەوە بە رووی خواست و ویستی راستەقینەی داوا رەواکانی مامۆستایان و کارمەنداندا.

بزوتنەوەی نارەزایەتی جەماوەری و بە دیاریکراویش بزوتنەوەی نارەزایەتی مامۆستایان و کارمەندان… بۆ ئەوەی هەنگاوەکانی بە ئاقاری سەرکەوتندا ببڕێت، بۆ ئەوەی دەسەڵاتی سیاسی ناچار بە ملدان بەخواستە رەواکانی بکات، وە بۆئەوەی هێزو توانایی فراوانی خۆی نمایش بکات، پێویستی بە چەند هەنگاوێکی دیاریکراو هەیە.

رێكخراوبوون

هەنگاوێکی چارەنووساز کە دواخستن هەڵناگرێت رێکخراوبوونە. لە دڵی کۆبونەوەو مانگرتن و بایکۆتدا… لە هەر قوتابخانەو زانکۆ و پەیمانگایەکدا، پێویستە گۆرەپانەکانیان بکرێنە سەکۆی ئاڵوگۆڕی بیروراو، چ کردن و وەڵامدانەوە بەرێگریەکان و نارۆشنیەکان و گرنگی رێکخراوبوون… لە کۆبونەوەی گشتی هەر کام لەم بەشانەدا مامۆستایان پێویستە نوێنەری راستەقینەی خۆیان، کە بەرگری لە ویست و خواست و داوا رەواکانی مامۆستایان بکات هەڵبژێرن، بێ گوێدانە بیروباوەرو ناسنامەی حزبی و ئایدۆلۆژی. ئەو هەنگاوە پیویستە ببێتە ناوکۆکەی پێکهێنانی رێکخراوی سەراسەری و سەربەخۆیی مامۆستایان بە ئاسۆیەکی رۆشنەوە. رێکخراوێک کە ئیرادەی راستەوخۆی مامۆستایان لە بەرامبەر بە دەسەلات و ئۆپۆزیسیۆنی سازشکار نوێنەرایەتی بکات. نەبوونی رێکخراوێکی سەربەخۆ بە ئاسۆی رۆشنی خۆیەوە بۆ بەرگری لە خواست و مافەکانی مامۆستایان، لاوازیەکە کە توانایی و مامۆستایانی پەک خستووە و ریزەکانی شەقار شەقار کردون.

 داخوازی و مافەکانی مامۆستایان، تا دەربرینی  تورەیی و نارەزایەتی  و کۆبونەوە و مانگرتن و بایکۆتی هەزاران مامۆستا، لە نەبوونی رێکخراوێکی سەربەخۆی خۆیاندا… توانایی مامۆستایان و هیزی بەرگری و هێرشکردنیانی سنوردارو پەک خستووە… هەر ئەمەشە وای کردووە دەسەڵات لەبەرامبەر هەلومەجی سەخت و ژیان و داخوازیەکانیاندا، لاباک و کەڕو کوێر بێت.

هاوپشتی…

بە جیا لە پێداویستی رێکخراوبوون و یەکگرتووبوون و پاراستنی ریزی سەربەخۆ، بەدەستهێنانی پشتیوانی و هاوپشتی کرێکاران و کارمەندان و خوێندکاران و کەس و کاری خوێندکاران، بۆ خواستەکانیان، یەکێکی ترە لەو مەسەلانەی کە پێویستە بزوتنەوەی نارەزایەتی مامۆستایان و کارمەندان لێی بەهرەمەند بن. ئەگەر بەسەدان قوتابخانە دەوام تیایاندا راگیراوە، بەهەزاران هەزاران مامۆستا دەستیان داوەتە کۆبونەوەو مانگرتن و بایکۆت. ئەوا سەدان هەزار خوێندکار لەچاوەروانی گەرانەوەدان بۆ دەوام… ئەو سەدان هەزار خوێندکارە، بە تایبەتی خوێندکارانی ناوەندی و ئامادەیی و پەیمانگاو زانکۆکان،  لەشکرێکی زۆر گەورەن و پێویستە بچنە پشت داواو داخوازیە رەواکانی مامۆستایان و لە پاڵیاندا بوەستن. بەدەنگی بەرز پشتیوانی لە داخوازیەکانی مامۆستایان بکەن… هەروەها کەس و کاری خوێندکاران، دایک و باوک و خوشک و کەس و کاریان، پێویستە ئەمانیش بەریزی ئەم لەشکرەوە پەیوەست بن. چوونی خوێندکاران و کەس وکاریان بۆ پشت داخوازیەکانی مامۆستایان، پشتیوانیکردن لێیان چ بە وەستان لەپاڵیان بێت، یان بە شێوازی تری گونجاو، دەتوانێ دەسەڵاتی کەڕو کوێر… بخاتە ژێر گوشاری جەماوەری گەورەترو فروانترو بیانخاتە لەرزە. هەروەها پشتیوانی کرێکاران و ناوەندە کرێکاریی و بەرهەم هێنەکان لە مامۆستایان، چ بە ناردنی پەیام و دەستەی نوێنەرایەتی و چ بەدەستدانە کۆبونەوە و مانگرتن و کار راگرتن… هێزێکی زۆر گەورە دەبەخشێت بە بزوتنەوەی نارەزایەتی مامۆستایان بۆ داسەپاندنی خواستەکانیان بەسەر دەسەڵاتدا… پاراستنی ریزی سەربەخۆ و هەڵبژاردنی نوێنەرانی واقعی و ئازادانە کۆبونەوەی گشتی مامۆستایان خۆیاندا، تا دەگاتە بەرچاو رۆشنی لە چونیەتی بەدەستهێنانی داخوازیەکان… دەتوانێ هاوکار بێت بۆ راکیشانی پشتیوانی چینی  کرێکارو توێژەکانی تری کۆمەڵگا، لە داواو ویستەکانی مامۆستایان. چینی کرێکارو رابەرانی بزوتنەوە کۆمەڵایەتەکانی تر نابێ رێگەبدەن، مامۆستایان وەکو توێژیکی کۆمەڵایەتی بە تەنها بن بۆ بەدیهێنانی خواستەکانیان…

داخوازی مامۆستایان ڕووی لە كێیە؟

مامۆستایان، وەکو توێژێکی بەرینی کۆمەڵایەتی، ئاگان بەوەی هەرێمی کوردستان دەمێکە کراوەتە دوو زون، لە ژێر قەڵەمرەوی دوو پارتی سیاسیدا. کە زونی زەردو زونی سەوزو لە ئێستادا نیلیش بەشێکە لە زونی سەوز. ئەم دوو زونە پاوانی دوو حزبی سەرەکی پارتی و یەکیتیە. کە هەر یەکەیان دەسەڵاتی بەسەر زونی خۆیدا بە پشتیوانی وڵاتانی ناوچەکە و خۆبەستنەوە بەسیاسەتی رۆژی زلهیزەکانی دنیادا، داسەپاندووە. بەو راستیە سادانەوە، بەرپرسی زونی زەرد پارتی و بەرپرسی زونی سەوز یەكێتیە. کە هەرکام لەم دووپارتە، هەموو جومگەکانی دەسەڵاتدارێتی سیاسی و ئابوری و ئیداری و ئاسایش و زونی ژێر دەسەلاتی خۆیانیان بەدەستەوە گرتووە. بەو مانایە یەکێتی بەرپرسی زونی سەوزو پارتی بەپرسی زونی زەردە. نارەزایەتی و خۆپیشاندان لە زونی زەردا دەبێ روو لە پارتی و لە زونی سەوزدا رووی لە یەکێتی و نیلی بێت. ناکرێ رێگە بدرێت یەکیتی نیشتیمانی، شانی خۆی لە داخوازییەکانی کرێکاران و کارمەندان و مامۆستایان لە زونی سەوز خاڵی بکاتەوە و رووی نارەزایەتیە رەواکانی زونی سەوز ئاراستەی پارتی بکات. بە پێچەوانەشەوە نارەزایەتی و نەفرەتی کرێکاران و کارمەندان و مامۆستایان لە زونی زەردا، دەبێ روو لە پارتی بێت و نابێ لەژێر هیچ بیانویەکدا ڕێگە بدرێت پارتی شانی خۆی لە داواو داخوازیەکانی خەڵکی زونی زەردا خاڵی بکاتەوە و بەرپرسیاریەتی ئاراستەی دەسەڵاتی زونی سەوز بکات. یەكێتی و پارتی هوشیارانە دەیانەوێت ئاراستەی نەفرەت و تورەیی جەماوەری بەلارێدا ببەن و شانی خۆیان خاڵی بکەنەوەو بیخەنە سەر یەکتری، تا دەسەڵاتی خۆیان لە زونی خۆیان پارێزراو  بێت و لە گوشاری جەماوەری نارازی بە دووربن. داخوازیەکانی خۆپیشاندانە نارەزایەتیەکانی کارمەندان و مامۆستایان لە زونی سەوزدا، رووی لە یەکێتی نیشتیمانیی و هێزە بەشدارەکانی دەسەڵاتە لەو ناوچەیەدا. پارێزگاری سلێمانی نوێنەری یەكیتی نیشتمانیە و نوێنەری خەڵکی شاری سلێمانی نییە، تا بکرێت تەتەر بۆ گەیاندنی داخوازیەکانی زونی سەوز بە دەسەلاتی زونی زەرد، لە ژێر ناوی ئەوەی حکومەت لە هەولێرە. نە حکومەتێک لە دنیای واقعیدا بوونی هەیەو نە پەرلەمانێک… ئەمە درۆیەکی هێندە گەورەیە هەموو کەسێکی هوشیار دەیزانێت. بۆیە کرێکاران و کارمەندان و جەماوەری نارازی لە زونی زەردا، رووی داواو داخوازییەکانیان و نەفرەتیان لەپارتی و لە زون سەوزیشدا لە یەکیتی نیشتیمانییە و دەبێ ئەوان وەڵام بدەنەوە.  داهات و دەسەلات و سەرکوت و بێمافی، هەر زونێک لەدەستی حزبی باڵادەستی ئەو زونەدایە.

ئۆپۆزیسیۆنی!! بۆرژوازی کوردو نارەزایەتیەکان…

ئەو حزب و رێكخراوانەی کە پێشتر و بەر لە کابینەی حکومەتی بنکەفروان!! خۆیان بە ئۆپۆزیسێۆن دەزانی… وە پاشان چوونە ناو حکومەتی بنکە فراوانەوە، ئێستا لە هەلومەرجی مایەپوچی و حکومەت و پەرلەمانەکەیاندا، کە لەکۆمپانیایەکی دابەشکردنی پۆست و سامان، زیاتر شتێکی تر نەبوو… ئەندام پەرلەمان و بەرپرسەکانیان، بەهەموو تەسەلیەکی ژیانی شاهانەیانەوە، خەریکی کڕوزانەوەو خۆ هەڵواسینن بە بزوتنەوەی نارەزایەتی جەماوەری کوردستانەوە. دەچنە ریزی مامۆستایانی نارازی بۆ موچە، لەپاڵ مانگرتنی فەرمانبەراندا خۆیان غەمبارنیشان دەدەن. ئەم جەنابانە نەک بۆ هەڵوەشاندنەوەی سیستەمی پاشەکەوتی موچە، یان بۆ وەرگرتنی موچەی فەرمانبەران لەکاتی خۆیدا، بەڵکو بۆ ئەوەی نارەزایەتی جەماوەری بکەنە دەستمایەی سیاسی بۆ گەرانەوەیان بۆ کۆمپانیای حکومەت و پەرلەمانەکەیان لە هەولێر، فرمیسکی درۆینە دەرێژن. کرێکاران و کارمەندان و مامۆستایان، نابێ رێگە بدەن ئەم خێڵە سازشکارە، خۆیان بە ویست و خواستەکانیانەوە هەڵبواسن. ئەمانە لەهەر زونێک بن، بەشێکن لە دەسەڵاتی دزو گەندەڵ و مافیایی ئەو زونەی ئیستای بزوتنەوەی کوردایەتی. لە سنوری زونی سەوزو نیلیدا، جگە لە یەکێتی نیشتیمان هەموو ئەو حزبانە و بەپرسەکانیان بەر پرسن لە دۆخی ناهەمواری کرێکاران و کارمەندان و مامۆستایان و نابێ رێگەیان پێبدرێت شانی خۆیان لەو بەرپرسیاریەتیە خاڵی بکەنەوەو خۆیان وەکو دەم راست و غەمخۆری ئۆردوی نارازیان نیشان بدەن. بێگومان لە زونی زەردیشدا بە هەمان شێوە، ناکرێت ئەو حزب و رێکخراوانەی لەو زونەدان لەو حکومەت و پەرلەمانەدا بوون، ئێستا رێگەیان پێ بدرێت خۆیان بە نارەزایەتی خەڵکی ئەو زونەوە هەڵبواسن و خۆیان لەو هەموو سەرکوت و نابەرابەری و تاڵانیە، بێ بەری بکەن….

داخوازیەکانی ئێستا چین؟

شک لەوەدا نییە… بەهۆی نابەرابەری و دزی و تاڵانی ئاشکرا و دەسەڵاتی مافیایی و میلیشیایی بزوتنەوەی کوردایەتیەوە، خەڵکی کوردستان لە دۆخێکی تابڵێی ترسناک و نەخوازراودایە…هەموو ئەو پیداویستیانەی بۆ تاک و کۆمەڵ و ژیان کردنێکی تەندروست پێویستن… لە خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکانەوە وەکو ئاو کارەباو سوتەمەنی… تا دەگات بەسەرەتایی ترین مافە فەردی و مەدەنیەکان و ئازادییەکان… تا دەگاتە زەوتکردنی بەری رەنجی خۆیان کە موچەیە… لێیان زەوتکراوە. بۆیە داواو داخوازیەکانی خەڵکی کوردستان یەکجار زۆرن… بەڵام لە ئێستادا مەسەلەی هەڵوەشاندنەوەی سیستەمی پاشەکەوتکردنی موچە و دانی موچەکان لە کاتی خۆیدا… سەرەکیترین داخوازی بەشی هەرەزۆری کرێکاران و کارمەندان و مامۆستایانی کوردستانە.  کاراکردنەوەی پەرلەمان و یەککلایی کردنەوەی پرسی سەرۆکایەتی هەرێم… کە هەموو حزبەکان و بە تایبەتیش ئەوانەی  لە تام کردنی کێك و شیرینی دەسەڵاتی حکومەت و پەرلەماندا!! لە نیوەی رێگادا ناردرانە ماڵەوە، هەموو هەوڵێکیان ئەوەیە ئەم دۆخە ترسناکەی خەڵکی کوردستان ببەستنەوە، بە پەکخستنی پەرلەمان و پرسی سەرۆکایەتی هەرێمەوە، وەهەر بەو ئامانجەش هەموو هەوڵێکیان ئەوەیە سواری شەپۆلی نارەزایەتی خەڵکی کوردستان ببن و دەستکەوتەکانی هاتنە مەیدان خەڵکی کوردستان بۆ هەڵوەشاندنەوەی سیستەمی پاشەکەوتی موچە و دانی موچە لەکاتی خۆیدا بکەنە رێگایەک بۆ گەرانەوەیان بۆ هەولێرو دەم ژەنینەوە لە کێک و شیرینی دەسەڵات لە پەرلەمان و حکومەتێکی ساختەدا… کرێکاران و کارمەندان و مامۆستایان، دەبێ بە هوشیاری و چاوی کراوەوە بروانە ئەم ریزە لە سواڵکەرانی سیاسی و چاوچنۆکی سەرمایە لە کوردستاندا. نابێ رێگە بدەن داواو ویستە بەرهەقەکانی خۆیان تێکەڵ بە بەرژەوەندی جیای ئەم حزبانە ببێ، کە دورو نزیک پەیوەندی بە خواستەکانی خەڵکی کوردستانەوە نییە. هەڵوەشاندنەوەی سیستەمی پاشەکەوتکردنی موچەو دانی موچە لەکاتی خۆیدا… داخوازیەکی رەواو سەرەکی ئێستای بزوتنەوەی نارەزایەتی مامۆستایان و کارمەندانی کوردستانە. پێداگری لەسەریان، بە وەسیلەی رێکخراوبوون و بەرچاو رۆشنی و بە رێزی سەربەخۆیی خۆیانەوە، هەروەها بە پشتوانی بەشەکانی تری کۆمەڵگاوە، دەتوانرێ سەرکەوتنی بزوتنەوەی جەماوەری مامۆستایان، زامن بکرێت.

 10ئۆکتۆبەری ٢٠١٦

قوڵبوونەوەی قەیرانی هەرێمی کوردستان و گرفت و کێشە هەڵپەسێردراوەکانی، هەلومەرجێکی تایبەتی هێناوە ئاراوە. هەلومەرجێک کە هەمووان، لە بەرپرسانی دەسەڵاتەوە بۆ ئۆپۆزیسێۆن. لە نووسەرانەوە بۆ سیاسیەکان. لە موچەخۆرەکانی حزبەوە، بۆ ئەندام پەرلەمانە خۆش مەشرەفەکان. لە بەرپرسە نابەرپرسەکانی حکومەتەوە بۆ راوێژکارە  زۆرو بۆر و بێکارەکان. تا دەگات خێڵێک لە سیاسی خانەنشین و چەند موچەیی و موچە دز و بن دیوار، هەموویان هەراسی خۆیان لە دۆخی کوردستان بەیان دەکەن. باسی چەق بەستوویی دۆخی هەرێمی کوردستان و ئاستەنگەکانی دەکەن.

 لەدیدی هەموو ئەم جەنابانەوە، دۆخی چەقبەستویی هەرێمی کوردستان، سەرچاوەکەی پرسی سەرۆکایەتی هەرێم، لەکارکەوتنی پەرلەمانە شەرعیەکەیان!! و  کشانەوەی چەند وەزیرێک و قوڵبوونەوەی کێشەو ململانێی نێوان بەشێک لە حزبە سیاسیەکانە. بێگومان ئەم کورتهێنانە لە بینینی کێشەو گرفتەکانی کۆمەڵگای کوردستان، و گرێدانەوەی ئەو هەموو بێدادی و زوڵم و ستەم و نابەرابەرییە ئابوری و کۆمەڵایەتی و دزی و تاڵانی و خۆبەستنەوە بە سیاسەتی زلهێزی دنیاو یاریچییە ناوچەییەکان…  بە پرسی سەرۆکایەتی هەرێم و لە کارکەوتنی پەرلەمانەوە، قەیرانێکی ترە، بەڵام بەزۆر دروستکراو بۆ ئامانج و خواستی کورتبینانەی بەشداری سیاسی و دزیەکی بە یاسایکراو لەلایەن پێکهاتە ساختەکانی یاسایی و حقوقی سیستەمی حیزبۆکراتی و میلیشیایی کوردستانەوە.

 پرسی سەرۆکایەتی هەرێم، کاراکردنەوەی پەرلەمان، کە زوربەی نووسەرانی و لێکۆڵەرە سیاسی و چاودێرەکانیان، بە گرفتی سەرەکی یان سەرچاوەی کێشەکانی هەرێم و هۆکاری چەقبەستووی دۆخەکەی دەزانن. جگە لە درۆیەک و هەوڵێک بۆ سواڵی بەشی سیاسی هیچی تر نییە. لەوەش واوەتر ئەم دهۆڵ کوتانە بۆ پرسی سەرۆکایەتی هەرێم و کاراکردنەوەی پەرلەمان، خۆڵکردنە چاوی خەڵکی کوردستان و شێواندنی رای گشتی دنیای دەرەوەیە.

لە کوردستان و لە دنیای واقعیدا، سەرۆکی هەرێمێک بوونی نییە. سەرۆکی بەشێک لە هەرێم و زونێک بوونی هەیە، کە حزبی خاوەن قەڵەمڕەوی لەم زونەدا، سەرۆکی پارتەکەی بە سەرۆکی هەرێم دەزانێت و بانگەشەی بۆ دەکات. چ حزبی هاوپەیمان و خاوەن رێکەوتنی ستراتیجی  یەکێتی نیشتیمانی و چ حزبی بزوتنەوەی گۆڕان، کە لە زونی سەوزدان و بەشێکی تری هەرێمیان بەدەستەوەیە، هەرگیز سەرۆکی هەرێمی زونی زەردیان، بەسەرۆکی زونی سەوز نەزانیووەو لە دنیای واقعیشدا، کارایی هیچ بریارێکی ئەم سەرۆکی هەرێمە لەم زونەدا برەوی نەبووە. درێژکردنەوە و کورتکردنەوەی ماوەی سەرۆکایەتی هەرێم و سەرۆکەکەیشی، تەنها دانپیانانێکی دیبلۆماسیانەی یەکێتی و هیزەکانی زونی سەوزە بە سەرۆکی زونێکی تر کە زونی زەردە نەک هیچیتر. تا ئەو جێگایەش کە سەرۆکی هەرێم لە ناوەندەکانی بریاری ناوچەکەو جیهاندا، وەکو سەرۆک مامەڵەی لەگەڵ دەکرێت. پەیوەندی بە دەستڕۆشتویی پارتی و قورغکردنی هەموو جومگە هەستیارەکانی حکومداری و دەسەڵات و پەیوەندیەکانەوە، هەیە لەهەرێم و ناوچەکەدا. کاتێک پارتی لاواز بکرێت و جومگە هەستیارەکانی دەسەڵاتدارێتی لێ وەبگیرێتەوە، مامەڵە لەگەڵ سەرۆکەشی بەرەو کۆتایی دەچێت و ئەو حزبەی دەتوانێ پاوانی دەسەلات و جومگەکانی حکومرانی بکات، ئەو دەتوانێ سەرۆک دیاری بکات و لە دنیای دەرەوەو ناوچەکە مامەڵەی لەگەڵ بکرێت. ئەوەتا سەرباری ئەوەی حزب و ‌هێزەکانی زونی سەوز، ماوەی سەرۆکایەتی هەرێم بە نایاسایی دەزانن، بەڵام دنیای دەرەوە  یان ناوەندەکانی بڕیار مامەڵەی سەرۆکی هەرێم لەگەڵ سەرۆکی پارتی دەکەن، ئەویش تەنها بەو هۆیەوەیە کە سەرۆکی هەرێم سەرۆکی حزبێکی باڵادەستە کە قەڵەمرەوی جغرافیایەکی زۆرتر دەکات. حزبیکە قۆرغی دەسەڵاتی کردووە، هێزی میلیشیایی هەیە، بەشێكی زۆرتر لە سامانی وڵاتی پاوان کردووە… ئەمە حەقیقەتی سەرۆکی هەرێمە. بەجیا لەهەموو ئەمانە دۆخی هەرێمی کوردستان بە هەردوو زونەکەیەوە،  بۆ خەڵکی کوردستان بە بوونی سەرۆکی هەرێمی ماوە یاسایی و بە سەرۆکی ماوەبەسەرچو و نایاسایەوە، هیچ جیاوازیەکی نەبووەو نییە. بە نەبوونی سەرۆکی هەرێمیش دۆخی هەرێم و ژیان و گوزەرانی خەڵکی کوردستان هیچ ئاڵوگۆرێکی بەسەردا نایەت. بەو راستیە سادانەوە، گرێدانەوەی دۆخی چەقبەستو و ئەزمەگرتوی هەرێم بە پرسی سەرۆکایەتی هەرێم و سەرۆکی هەرێمەوە، درۆیەکی ئاشکرایە.

پەکخستنی پەرلەمان، یەکێکی تر لەو مەسەلانەیە کە وەکو هۆکاری چەق بەستووی هەرێمی کوردستان دەناسێنرێت. بەڵام لە دنیای واقعیدا پەکخستنی پەرلەمان لەلایەن پارتی و بە زۆری هێز و ناردنەوەی سەرۆکی پەرلەمانی سەر بە لیستی نیلیی بۆ زونی سەوز، هەرگیز هۆکاری سەرەکی دۆخی چەق بەستو یان قەیراناوی هەرێم نییە. ئەمەش درۆیەکی تری شاخدارە، بۆشاردنەوەی راستی هەلومەرجی هەرێم. هەموو کەسێکی هوشیار و راستبێژ و دەزانێت، پەرلەمان لەهەلومەرجی نەبوونی دەوڵەت و قەوارەی دەوڵەتیدا، لە کاریکاتۆرێکی عەنتیکەی حزبی زیاتر شتیكی تر نابێت. پەرلەمان و تەنانەت حکومەتیش لەژێر دەسەڵاتی میلیشیایدا، موچە خۆری حزب و دوو دەزگای فریودەرانەی قورمیشکراون بۆ جێبەجێکردنی ئەجندای حزبی باڵا دەست. هەر کاتێك حزبی باڵادەست بیەوێت بەزۆر دەرگاکانی کڵۆم دەدات. هەروەکو بە تەجروبە بینیمان، کاتێک سەرۆکی پەرلەمان هەوڵیدا ویستی میلیشیایی و سنوری دەسترۆشتووی میلیشیایی ببەزێنێت، پارتی ناردیەوە ماڵ و دەرگای پەرلەمانیشی داخست. ئەو پەرلەمانەی کە زۆرێک لە بازرگانە سیاسیەکان و خێڵی نووسەرانی موچەخۆر بە تاکە دەزگای شەرعی کوردستانیان، دەزانێ. ئەزموونی پەرلەمان لە کوردستاندا، ئەزمونێکی عەنتیکەی هەیە. پەرلەمان لە مێژووی خۆی و لە هیچ کام لە خولەکانیدا، هەزار بریارو پرۆژە یاساشی دەرکردبێت، هیچ حزبێکی دەستڕۆشتوو لە زونی خۆی و ژێر قەڵەمرەوی خۆیدا، بایەخێکی بۆی دانەناوە. مەگەر خزمەتی بە حزب و تاڵانی حزبی کردبێت. خۆ لە پەیوەند بە خواستی خەڵکی کوردستانەوە، لە یاساو ریسای مۆدێرنەوە بۆ رێکخستنی ماف و ئەرکی هاوڵاتیان و موچەو بەرپرسیارییەتی…تاد. تا دەگاتە لێپرسینەوە لە دزانی ئاشکراو گەندەڵ، بکوژان و نۆکەران، نەیتوانییوە هیچ کارە بێت و هیچ بکات… چونکە پەرلەمانی میلیشیایی هێندەی دەزگاو دامەزراوەیەکە بۆ رەوایەتی بەخشین بە دزی و تاڵانی و دەسەڵاتی بەزۆر داسەپاوی حزبی، نیو ئەوەندە دەزگای تەشریعی بۆ یاسا دەرکرن و چاودێریکردنی کارەکانی حکومەت نەبووە… ئەگەر کەسێک لای وایە ئەمانە راستی نین، با نمونەیەکی پێچەوانەی ئەم بۆچونەمان نیشان بدات. پەرلەمان و حکومەت لە کوردستان جگە لە درۆیەکی گەورەو بازارێک بۆ بەخشینی پسۆلەی دەوڵەمەند بوون بە ئەندام پەرلەمانەکان و وەزیرەکان و دریژ کردنەوەی لیستی خانەنشینی و فریودانی رای گشتی دنیای دەرەوە زیاتر هیچیتر نەبووەو نییە. کاتێکیش ویستێک هەبێت بۆ گوێرایەڵ نەبوون بۆ ویستی حزبی باڵادەست و خاوەن هێزی چەکدار، پەرلەمان  وەکو دوکانێکی ئاسایی کڵۆم دەدرێت. دیارە سەرانی ئەو حزبانە بە رەوانەکردنی کادرە پلە لەخوارەکانیان بۆ پەرلەمان، ئەو راستیە دەسەلمێنن، کە پەرلەمان هیچ و هیچکارەیە. بۆیە سەرانی بڵند پایەیان لە پۆستی حزبیدا، خۆیان بەشایانی ئەم شوێنە نازانن.

ئەو دوو بیانووە لەکارکەوتنی پەرلەمان و پرسی سەرۆکایەتی، پەیوەندی بە دۆخی چەق بەستوی هەرێمی کوردستان و ئەو هەموو زوڵم و بێدادی و قوڵی قڵشتی چینایەتی و بێمافییە هەمە لایەنە سیاسی و ئابوری کۆمەڵایەتیەوە نییە کە کوردستان دەرگیری بووە… پرسی پەرلەمان و سەرۆکایەتی هەرێم دەشی بەشێک لە ناکۆکی نێوان بلۆکی ناوخۆیی بۆرژوازی کورد و حزبەکانی بێت، لەسەر بەشی پۆست و نابەرابەری لە دابەشکردنی سامانی بەتاڵانبراوی خەڵکی کوردستان. بەڵام هەرگیز ئەم بلۆکە بۆرژوازییە کێشەی لەسەر مافە زۆرو زەوەندە پێشێلکراوەکانی خەڵکی کوردستان و ویستە پایماڵکراوەکانیان نەبووە و نییە. دزی و تاڵانی ئاشکرا بێداد دەکات، تا ئەو ڕادەیەی بەشێک لەسەرانی حزبەکانیش بە هۆکاری جیا جیا و بە مەبەستی تایبەتی ناچاربوون دانی پیا بنێن. بێکاری و گرانی و هەژاری رۆژ بەرۆژ بەرینتر و فراونتر دەبێتەوە. خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتی و تەندروستیەکان، لەئاستی نەبوون و هەرزان فرۆشیدان بە کەرتی تایبەتی. ئاو کارەبا و سوتەمەنی و بێخانەو لانەیی، کەسەرەتاییترین پێداویستی دانیشتوانن، مۆتکەی سەر ژیانی خەڵکین. سلکی خوێندن وپەروەردە تا بە زانکۆ و پەیمانگاکان دەگات، وێرانەن. کرێکاران و کارمەندان، بەچەند مانگ جارێک موچە یان نیوەموچەیەکی نیوە ناچڵ وەردەگرن، کە ناو هێنانی لەچاو گرانی بازار و کارێک کە ئەنجامی دەدەن، شەرماوەنترین پەڵەی رەشە بە ناوچەوانی دەسەڵاتی بزوتنەوەی کوردایەتیەوە، کە حالەتی لەو چەشنە لە هیچ شوێنێکی ئەم گۆی زەویە نەبووەو نابێت. لاوان ناچارن پۆل پۆل وڵات جێ بهێڵن، سڵ لە ریگای پر تەلبەند و کیڵگەی ئەلغام و پۆلیسی وێژدان مردوی سنورەکان و شەپۆلی دەریا سەرشێتە ئینسان لوشدەرەکان، ناکەنەوەو وێڵی دوای ژیانن. دەیانەوێ هەرچۆنێک بووە ژیان و ئاییندە بدۆزنەوە. باسی دۆخی مەینەتباری مناڵان و تازە لاوان، دڵهەژێنە. ستەم و بێمافی سەر ژنان تا دەگاتە توندوتیژی و تیرۆریان، جەنگێکی بێ وەستاوی پیاوسالاری و سیستەمی سیاسیە لە دژیان و تۆمەتبارانیشیان، ئازادن. خانەنشینانی واقعی ئەو ئینسانانەی کۆمەڵگا لەسەر شانی ئەوان چەرخاوەو بیناکراوە، فرێدراونتە کەنار کۆمەڵگا، و کەس ئاوڕ لە ویست و خواستەکانیان ناداتەوە. ئازادییە سیاسیەکان و ئازادی بیرورا دەربرین و رۆژنامەگەری… نەک هەر لەژێر هەرەشەدان، بەڵکو تادێت لیستی پێشێلکاریەکان و تیرۆرەکان، بەرەو هەوراز تر دەچێت. تۆمەتبارو بکوژانیشیان، دەشاردرێنەوە. سەیر ئەوەیە تیرۆرەکان بە ئاشکراو بەرۆژی روناک دەکرێن، بەڵام بکوژانیان هەر لەتاریکیدا، دەهێڵنەوە. یاساو رێسای کۆنەپەرستانە رۆژانە دەمەزەرد دەکرێنەوە و کۆنەپەرستی ئیسلامی و داعشی و رەوتگەلی جۆراجۆری ئیسلامی مەیدانداریان پێدەکرێت. تا دێت کۆمەڵگای کوردستان بەرەو دواوە پەلکیش دەکەن. مافە فەردی و مەدەنیەکان، لە ژێر هەرەشەی بەردەوامدان. لە ژێر ناوی ڕیزگرتن و پاراستنی پیرۆزییە دینی و نیشتیمانی و نەتەوەیەکاندا، پیرۆزییە ئینسانیەکان و مافی تاک و لێکۆڵینەوە و توێژینەوەی زانستی و رەخنەگرتنی راشکاو لە کەلتور و ئەخلاقیاتی دواکەوتوانەی کۆمەڵگا، یاساغکراوە.

ململانێی حزبی و سێبەری نائارامی ئەو ململانێیە و کێشانی بە توندوتیژی، هەرگیز سێبەری نەگریسی لەسەر خەڵکی کوردستان ئاوا نەبووە. خوشخزمەتی بە وڵاتانی ناوچەکەو دابەش بوونی بلۆکی بۆرژوازی کورد بەسەر دوو قوتبی ئێرانی و تورکی، پاشخانێکی دریژی هەیەو بەردەوامە. پەیوەندی دەسەڵاتی میلیشییای بە ناوەندو بەغداوە، لەرزۆک و هەمیشەش مایەی هەرەشەیە بۆ سەرخەڵکی کوردستان.  فیدرالیزمی قەومی لەدنیای واقعیدا تەنها لاشەکەی ماوە. ململلانێی نێوان هەرێم و بەغدا، ئەگەر ماوە بە ماوەش خامۆش بێت، گومان هەڵنەگرە هەرگیز ناتوانریت کۆتایی بیت. لکاندنەوەی کوردستان بە عێراقەوە لە ژێر ناوی ئەو فدرالیزمیە قەومیە مردوەدا، بنەمای زوربەی کێشەکانی نێوان هەرێم و بەغدایە.  خۆ بەستنەوەی بزوتنەوەی کوردایەتی بە سیاسەتەکانی غەرب و ئەمریکاو و نۆکەرە ناوچەیەکانیان و دابەش بوونیان بەسەر هێزە ناوچەیەکان، ئیرادەی سیاسی خەڵکی کوردستانی تێكشکاندووە. جەنگی دژی داعشی حزبە میلیشیایەکان، بە پشتیوانی ئەمریکاو غەرب و گەورەترین جبەخانەی چەک و پشتیوانی مالیەوە، بە هەموو پێوانەیەک لەچاو خۆراگری و جەنگی بەرگری ژنان و پیاوانی چەکداری دەستکورت لە چەک و تەقەمەنی کانتۆنەکانی کۆبانی و عفرین و جزیرەدا، زۆر لاواز و کەم و مایەی شێلگیر نەبوونە. ئەوە بەجیا لەوەی ئەم دەسەڵاتەو لە پێشیانەوە پارتی تۆمەتباری سەرەکی کارەساتی جینۆسایدی ئیزیدیەکانە، لە ئاکامی راکردنی هێزەکانیان و تەسلیمکردنی خەڵکی شەنگال بەدەست چەکدارانی داعشی ئیسلامییدا. لە ئێستاشدا لاوازبوونی داعش لە بەرەکانی جەنگدا، بە مانای لاوازبوونی کۆنەپەرستی داعشی لە شارەکانی کوردستاندا، نییە. بە پێچەوانەوە کۆنەپەرستی داعشی و یاساو ریسای ئیسلامی داعشی، ئێستا لە کوردستاندا لەلایەن دەسەڵاتی حزبی و میلیشیایەوە، برەوی پێدەدرێت. ئەوە بەجیا لەوەی هەر ئەم دەسەڵاتە ژینگەیەکی گونجاوی بۆ ئیسلامی سیاسی و رەوتەکانی… خوڵقاندووە. هەروەها لە عێراقیشدا حەشدی شەعبی وەکو میلیشیایەکی تایفی، دەبێتە جێگرەوەی داعش، ئەمەش مەترسیەکی گەورەیە چ بۆ عێراق و چ بۆکوردستان…

ئایندەی سیاسی کوردستان، هێشتا نادیار و کۆسپی بەردەم ئیرادە نواندنی خەڵکی کوردستان بۆ سەربەخۆیی و پێکهێنانی وڵاتێکی سکیولار و غەیرە دینی، حزبە میلیشیایەکانی کوردستانن. مەگەر بۆ شاردنەوەی شکست و گواستنەوەی رای گشتی لەسەر دۆخی نەخوازراوی کوردستان یان وەکو کارتی گوشار لە نەورۆزەکاندا، لە بەرامبەر بەغدا بەدەستەوە بگیرێت. واتە پرسی سیاسی خەڵکی کوردستان و پرسی سەربەخۆیی و ریفراندۆم لەلایەن بزوتنەوەی ناسیونالیستی کوردی، بەتایبەت لە لایەن پارتی و سەرۆکەکەیەوە، کراوەتە کایەیەکی سات و سەودا و فریوکاری و خۆدزینەوە لە وەڵامدانەوە بە گرفتەکانی تری کۆمەڵگا.

هەموو ئەمانە و لیستێکی دریژتریش کارنامەی بزوتنەوەی ناسیونالیزمی کورد و بەدیاریکراوی کارنامەی دەسەڵاتی چارەکە سەدەی پارتی و یەکێتی نیشتیمانییە. کەبەشی بریار بەدەستی بزوتنەوەی گۆرانیش بەشێک بوون لەم دەسەڵاتە. ئەم هەلومەرجە ٨ کابینەی حکومی وچەند دەورەی پەرلەمانی و چەندین حکومەتی شەراکەتی دوو قۆڵی و ئیدارەی جیاو حکومەتی بنکە فراوان و… تیا پێک هاتووە، هیچ کام لەمانە نەک وەڵامێکی گونجاویان بە پرس و کێشە واقعیەکانی کۆمەڵگای کوردستان نەداوەتەوە، بەڵکو تا هاتووە دۆخی کوردستانیان خراپتر کردووە. پرسی دەستور تا دەگاتە پرسی کاراکردنەوەی پەرلەمان و سەرۆکی هەرێم، ململانێی یەک دوو ساڵی رابردوی نێوان حزبەکانی پیکهێنەری حکومەتی!! بنکە فراوانە. لە کاتێکدا دۆخی هەرێم و ئەو هەلومەرجە دڵهەژێنەی هەیەو ساڵ بەساڵ خراپتر دەبێت، بەرهەمی دەسەڵاتی بزوتنەوەی کوردایەتیە لە سالێ ١٩٩١ وە تا ئێستا. بەرهەمی شکستی ئەزمونێکی دیاریکراوە. کەسانێک لە سیاسی و نوسەرەوە بۆ هەر لێکۆڵەرو چاودێرێکی سیاسی، کە دەیانەوێ ئەم هەلومەرجە ببەستنەوە بەپرسی سەرۆکایەتی هەرێم و لەکارکەوتنی پەرلەمانەوە، گەورەترین درۆیی مێژویی دەرخواردی کۆمەڵگا ئەدەن. ئەم دەسەڵاتە دەسەڵاتی قەیرانە، دەسەڵاتی دژی هەر هەوڵێکی چاکسازیی و دەرهێنانی کۆمەڵگای کوردستانە لەو گێژاوە سیاسیەی تێیکەوتووە. وە دژی هەر ئاڵوگورێکە بە سودی باشترکردنی ژیان وگوزەرانی خەڵکی کوردستان و گێرانەوەی ئیرادەی راستەوخۆکەی بۆ دیاریکردنی ئایندە سیاسیەکەی.

 دەرچوون لە قەیران بە حزبی قەیران خوڵقێن ناکرێت. چاکسازی بە دزو تاڵانچیان، ناکرێت. دەوڵەت و پرسی سەربەخۆیی کاری ئەو حزبانە نییە، کە دژی ئیرادەی راستەوخۆی خەڵکی کوردستان بن و خۆشخزمەتی و نۆکەرایەتی  بۆ وڵاتانی ناوچەکە بووبێت بە نەریتیان.

رێگا چارە بۆ دۆخی نەخوازراوی کوردستان، نە کاراکردنەوەی پەرلەمان و نەچارەسەری پرسی سەرۆکایەتیە. نە هەڵبژاردنەوەی دوبارەو نە پیكهێنانی کابینەی نوێی حکومەتە. پێش مەرجی سەرەکی کۆتاییهێنان بە هەلومەرجی کوردستان کۆتاییهیانانە بە دەسەڵاتی میلیشیایی ناسیونالیزمی کورد. ناسیونالیزمی دەسەڵات بەدەستی کورد هۆکاری بناغەیی هەلومەرجی کوردستان و گرفتە کەڵەکە بووەکانیەتی، بە حکومەت و پەرلەمانی ناکاراو کاراوە، بە حکومەتی زۆرینەو بنکە فراوانەوە، بەسەرۆکی هەرێمی ماوە یاسایی و ماوە بەسەرچووە، بە دەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆنەوە.

رێگا چارەی واقعی، شۆرشی کرێکارییە کە چینی کرێکاری رێکخراو و جەماوەری زەحمەتکیش بە کۆبونەوەیان لەدەوری ئاسۆی سۆسیالیزم، دەتوانن بەسەمەری بگەیەنن. دەسەڵاتی میلیشیایی ناسیونالیزمی کورد، لە رێگای هەڵبژاردنەوە وەلانانرێت. شۆرش تاکە وەڵامی کارسازە بۆ دەستکۆتاکردنیان لە دەسەڵات و سامانی تاڵانکراو و سەرکوت و کۆنەپەرستی… بێگومان وەڵامدانەوە بە ئایندەی سیاسی کوردستان و پێکهێنانی دەسەڵاتی شورایی و جیاکردنەوەی کوردستان لە عێراق و بە ئیرادەی راستەوخۆی خەڵکی کوردستان، کاری شۆرشی کرێکاریی ئاسانتر و خەباتی چینایەتی سادەترو زەمانی سەرکەوتنی زۆرتر دەبیت، دەبێ بۆ شۆرش ئامادەکاری بکرێت. بژی شۆرشی کرێکاری…

سێبتەمبەری ٢٠١٦

عەبدوڵا مەحمود

www.abdullamahmud.com

راپۆرتەکەی سێرجۆن چیلکۆت، کە لێکۆڵینەوەیەکی هەمەلایەنەی پشت بەستووە بە هەزاران بەڵگەنامە، جەنگ و داگیرکاری عێراق بە نارەوا و تاوانی نێودەوڵەتی لە قەڵەم دەدات. هاوکات وەکو شکستێکی سترایجیش لێی دەروانێت. هەر لەم سۆنگەیشەوە جێرمی کۆبین سەرۆکی پارتی کرێکارانی بەریتانیا، و زۆرێک لەکەس و کاری قوربانیانی جەنگ ولایەنی تر… تۆنی بلێری سەرۆک وەزیرانی پێشویی بەریتانیا و هەموو ئەوانەی بەرپرسن لە هەڵگیرساندنی جەنگ لە دژی عێراق لەساڵی ٢٠٠٣ بە تۆمەتبار دەزانێت و دوا دەکەن ئەمانە لە دادگای نێودەوڵەتی(ICC) دادگایی بکرێن.
“نەزمی نوێی دنیا” کە ستراتیجی نێونەتەوەیی ئەمریکا بوو بۆ سازدانەوەی دنیای دوای شکستی بلۆکی شەق و سەرمایەداری دەوڵەتی، کە ناوی کۆمۆنیزمیان بەسەردا سەپاندبوو، ئەو دنیابییە بوو کە دەیویست دنیا لەسەر بنەمای یەک قوتبی دابرێژێتەوە. ئەمریکا و غەرب کەخۆیان بەلایەنی سەرکەوتوو لە ململانێی بلۆک بەندی پێشوو دەزانی، هەموو هەوڵێکیان بۆ ئەوە بوو لە لایەکەوە شکستی بلۆکی شەرق و داروخانی سەرمایەداری دەوڵەتی روسی بە شکستی کۆمۆنیزم دەرخواردی دنیا بدەن و بەهەر نرخێک بووە ئازادیخوازی و عەدالەتخوازی بخەنە قەفەزی تاونباریی و پاشەکشە بەهەموو ویست و خواستێکی ئینسانی و بەرابەری خوازی و بکەن. لەلایەکی تریشەوە بەتایبەت ئەمریکا دەیویست نەخشەی دنیا بە جۆرێک دابڕێژێتەوە کە پایەکەی یەک قوتبی بێت و خۆشی ژاندارم و تاکە شاسواری ئاژوتنی ئەم دنیا یەک قوتبیە بێت.
بۆ ئامانجێکی لەم شێوەیە هێز نواندن و نمایشی توانایی و سەربازی و دەست رۆشتووی بۆ بێدەنگە کردنی نەیارانی سیاسەت و نەخشەکانی لە ئاستی دنیادا، ئەو ستراتیجیە بوو کە جەنگ و ملهوری نواندن و قۆستنەوەی هەر کەیسێک، کە ئەو ملهوریی و توانیایەی پێ نیشانی دنیا بدات، پێویستیەکی حاشاهەڵنەگری ئەو سەردەمە بوو. داگیرکردنی کوێت لەلایەن عێراقەوە، کرایە ئەو ئەو بیانوەی کە ئەمریکا بۆ سازدانی نەزمە نوێکەی بەدەستیەوە گرت… پاشانیش دۆسیەی بوونی چەکی کیمیایی و پەیوەندی بەعس بە رێکخراوی قاعیدەو هەرەشەی بۆسەر ئاسایشی ناوچەکە جیهان بوونە ئەو کەرەستانەی کە زەمینەی بۆ جەنگ و ملهوری سازدەکرد… ئەوە لە کاتێکدا کە خودی ئەمریکا خۆی خاوەنی دۆسیەی بەکارهێنانی چەکی بایەلۆژی لە ڤیتنام و چەکی ئەتۆمی لە هیرۆشیما بوو، وە چەندین دەوڵەتی تر نە بەدزی و بەڵکو بەئاشکرا خاوەنانی چەكی بایەلۆژی و کیمیایی و ئەتۆمی بوون. بە پێی راپۆرتەکەی چیلکۆتیش ئێران، کۆریایی باکور و لیبیا، بە بەراورد بە عێراق، مەترسیان زیاتر بووە…
لە نێو ئەم وڵاتانەدا عێراق، بەهۆی داگیرکردنی کوێت و درندیی سەدام حسێنەوە، کرا بە بیانوو. کرا بە دیوەزمەیەکی ترسناک لەسەر گۆی زەوی تا رەوایەتی بە جەنگ و داگیرکاری لە عێراقدا، پێ بدەن.
ماشێنی دەزگا راگەیاندنەکان و ئەژدیهای هەزار سەری فریوکای، ئەو بۆمبابارانە تەبلیغاتیە بوو، کە بۆ رەوایەتی بە داگیرکاری لەلایەن ئەمریکاو غەربەوە، وەرێخرابوو. ئەمە لە ئاستی دنیا و بەتایبەتیش لە ناو ئەمریکادا، تای پشتیوانی لە جەنگی بەرزکردبۆوە. لە عێراق و کوردستانیشدا، درندەیی و هەوسارپچروای بەعس، وای لەخەڵکی کردبوو، کە لەناو چوونی رژێمی بەعس و سەدام حسین بەهەر نرخیک بووە، ببیتە ئارەزوویەک بێ گوێدانە ئاکامەکانی ئەم جەنگ و کوشتارە. ئەوکاتە سەرجەم حزبەکانی ناو خانەوادەی بۆرژوازی عێراقی، بە قەومی و دینیەوە، بە کورد و عەرەبەوە. بە شیعە و سونەی سیاسیەوە، تا دەگاتە خێڵی نوسەرانی کورت بین و موڵەتپێدراو لە پێشوازی جەنگدا بوون و ئومێدی خۆیان بە جەنگ و ملهوری ئەمریکاوە گریدا بوو، جۆرج بۆش و جەنگیان بە فریاد رەسی کۆمەڵگا دەناساند…
لەناو جەرگەی ئەم دۆخەدا، دەنگ و بزوتنەوەیەکی کۆمەڵایەتی کە بە بزوتنەوەی دژی جەنگ ناسرا، لەسەرتاسەری دنیا سەری هەڵدا. ئەم دەنگ و بزوتنەوەیە، بزوتنەوەو ئوردوی ئینسانی وێڵ بەدوای ئازادی و عەدالەتدا، بزوتنەوەی دژی جەنگ بوو. بزوتنەوەیەک بوو کە ئاکامەکانی جەنگی دەرک دەکرد، مەترسیەکانی لەسەر ئایندەی کۆمەڵگای ئینسانی دەناسی. ئەم بزوتنەوەیە لە ٢ فێبریوەریدا، لەسەد وڵاتی دنیا و لەیەک کاتدا، هاتنە سەر شەقامی شارەکان وخوازیاری رونەدانی شەر و داگیرکاری ئەمریکاو غەر بوون… بەداخەوە گوشاری ئەم بزوتنەوەیە لەو ئاستەدا نەبوو دەستی ئەمریکاو غەرب ببەستێت و نەیتوانی بەر بە رودانی جەنگ بگرێت… بەڵام دیاردەیەکی کۆمەڵایەتی پیرۆز و جیگای ستایش بوو، کە میژووی ئینسانی تائەبەد قەرزداریەتی… ئێستا دوای نزیکەی دەیەو نیویك بەسەر ئەم جەنگ و داگیرکاریەدا، حەقانیەتی بزوتنەوەی دژی جەنگ بە کردەوە راستی خۆی نیشاندا. هەروەکو چۆن جەنگ و ملهوری و داگیرکاری بۆ ئامانجی ئەمریکاو غەرب و دامەزراندنی “نەزمی نوێی دنیا” بە لە خوێن هەڵکێشانی و سەدان هەزار ئینسانی بێتاوان و داروخاندنی سەراپای وڵاتێک و نائارام کردنی دنیا و بەرینکردنەوەی تیرۆرو تیرۆریزم و … درۆی روخاندنی دیکاتۆرەکان و دنیای ئاشتی و ئارامی و … بەکردەوە نیشانی دنیا دا. ئەمرۆ سەدان سەدام حسێنی، عەرەب و کورد، قەومی و ئیسلامی و شیعی و گەورەو بچوک، نۆکەرو کرێگرتە، بۆنەتە مڵۆزم بەسەر کۆمەڵگای عێراق و کوردستان و ناوچەکەوە. سەدان جۆر باندی قاعیدەو داعش و بۆکۆ حەرام ئوسامەو زەقاوی و بەغدادی سەریان هەڵداوە. ژینگە بۆ تیرۆرو دواکەوتووی سازکراوە. نەک تەنها عێراق و سوریاو وڵاتانی رۆژەهەڵاتی ناوەراست، بەلکو ولاتانی ئەمریکاو ئەوروپایی لە ژێر هەرەشە و لەدۆخی نائەمنی و مەترسی کردەوەی تیرۆریستیدان… لایەنێکی سەرەکی ئەم دۆخە، ئاکامی راستەوخۆی سیاسەت و نەخشەکانی ئەمریکاو غەرب و جەنگ و داگیرکاری و دەخالەتگەرییانە، لەعێراق و رۆژهەڵاتی ناوەراستدا… ئەو کارەساتانەی ئێستا بەسەر ئینسان دێت، ئەو جەنگ و کوشتارو ئەو روباری خوێنەی لرفەی دێت، ئەو هەموو دەست و قاچە پەریوانە، ئەم کۆمەڵگا خاپور کراو ووێرانکراوە، ئەو هەموو کردەوە تیرۆریستیانە، ئەو بێکاریی و هەژارییە لە رادەبەدەرە، ئەو هەموو ئاوارەیی و هەواڵی جەرگبری رۆژانەی لوشدانی ئینسانەکان لەلایەن دەریاوە، تا دەگاتە گرانی بازارو بی ئاو و کارەبایی و بێ خزمەتگوزاریی و بێ موچەیی و ناروونی ئایندەی سیاسی، سەربڵندکرنەوەی دەمارگیری قەومی و مەزهەبی و تایفی و عەشایەری، راسیستی، پاشەوپاش گێرانەوەی کۆمەڵگاو زاڵکردنی کۆنەپەرستی و سەربڵندکردنەوەی بێ وێنەی ئیسلامی سیاسی و … لە عێراق و رۆژەهەڵاتی ناوەراستدا، بەدوای خۆیدا هێناوە. وە ئەو هەلومەجە لە نائارامی و ترسی دانیشتوانی وڵاتانی ئەمریکا و ئوسترالیاو ئەوروپا لە کردەوەی تیرۆریستی و کیمیایی، تا سەر بڵندکردنەوەی و بەهیزبوونی راسیزم و پاشەکشەی هەموو رۆژەی وڵاتانی ئەوروپایی لە بەرامبەر مافە ئینسانییە جیهانداگرەکان… گۆشە بە گۆشەی ئەو مەرگەساتانەن کە ئینسانی ئەم سەردەمە روبەرووی بۆتەوە. بەشێکی سەرەکی ئەم دۆخە ئاکامی جەنگ و ملهوری نواندن و دەخالەتگەری سسەربازی ئەمریکاو غەربە لە رۆژهەڵاتی ناوەراست و بەدیاریکراویش لە عێراقدا. کارکتەرەکانی ئەم جەنگە بەتایبەتیش کاراکتەرەکانی داگیرکردنی عێراق، لەپێشیانەوە جۆرج بۆش و سەگەکەی” تونی بلێر” و سەرانی بریار بەدەستی کۆشکی سپی و وڵاتانی ئەوروپایین. کە بێگویانە ئایندەی ئینسانی ئەم سەردەمە، لە پێناو هەژموون و باڵادەستی و نەخشە سیاسیەکانیدا، بەسەر کۆمەڵگای بەشەریان هێناوە. ئیستا کاتی بەدادگا کێشانی جۆرج بۆش و بلێرەکانە لەدادگای نێودەوڵەتی، لەپای ئەو تاوانکارییە نیونەتەوەیەی ئەنجامیان داوە… تاوانی بۆش و بلیرەکان بە داگیرکاری لە عێراقدا، زۆر زیاترە لە تاوانی سلۆپۆدان میلۆدۆفیج لە یۆگسلافیا… بۆیەکەس و کاری سەربازو قوربانیانی ئەم جەنگە و لە ئەمریکاو بەریتانیا، تا قوربانیانی داگیرکاری و تیرۆر لە عیراقدا… تا دەگات بە قوربانیانی کارە تیرۆریستیەکانی ئەوروپا… وە هەموو ئەو حزب و رێکخراوە سیاسی و یەکێتییە کرێکارییەکان و رێکخراوە جەماوەرییە رادیکاڵەکان تا کەسایەتیە ئینسان دۆستەکامی دنیا… دەبێ داوای یاسایی لەسەر تۆمەتبارانی جەنگ و داگیرکاری لە پیشیانەوە جۆرج بۆش و تۆنی بلێر… لە دادگای نێوەدەوڵەتی تۆمار بکەن. وە پێویستە بەرەی ئینسان دۆست و دژی جەنگ بەتەواوی توانایانەوە، پشتیوانیی لە هەر هەوڵ و کۆششیک بکەن، کە تۆمەتبارانی جەنگ رادەکێشنە پای دادگا، بۆ سزا دانیان و ریگەتن لە دوبارەبوونەوەی داگیرکاری و ملهوری و جەنگ…
تەموزی ٢٠١٦

عەبدوڵا مەحمود
abdulla.mahmud@gmail.com
تەنها رۆژێک دوای رێکەوتنی یەکێتی و گۆران، پارتی کۆبونەوەیەکی ئەنجومەنی سەرکردایەتی سازدا، و دوای کۆبونەوەکە راگەیەندراوێکی سەبارەت بە ڕیکەوتننامەکە بڵاوکردەوە.
نیگەرانی و هەراسی پارت لەڕیکەوتنی یەکێتی و گۆراندا، بەئاشکرا لەراگەیەندراوەکەی پارتیدا دیارە.
ئەگەر بە بەوردی سەیری راگەیەندراوەکەی پارتی بکەین دەبینین زوربەی زۆری تورەیی و غەزب و ئاگادارکردنەوەی یەکێتی نیشتیمانییە. ناوەرۆکی راگەیاندنەکەی پارتی لەو چەند خاڵەدا کۆدەبێتەوە. یەکێتی، رەچاوی هەوڵێک دەکات بۆ فراوانکردنی ناکۆکییە ناوخۆیەکان و بەرەو دۆخی نەخوازراوی جاران دەمانباتەوە. رێکەوتننامەکە رێگەدەگرێت لەوەی یەکێتی بتوانێ بە هەڵوێستێکی جیاواز لە بزوتنەوەی گۆڕان هەڵوێست بگرێت و بەمەش ئاڵۆزی و توندرەوی زیاتر دەکات. یەکێتی نیشتیمانی بێ پرس و گفتوگۆو رەچاوکردنی رێکەوتنی ستراتیجی، خۆی خستۆتە پاڵ لایەنێک کە کێشەی لەگەڵ پارتیدا هەیە. پارتی جگە لە ئیرادەی گەل هیچ ئیرادەیەکی تر قبوڵ ناکات. بە بێ پارتی ئەستەمە ئیدارەی هەرێم.
بە روونی دیارە کە پارتی هەرجۆرە گرژی و ئالۆزی و قوڵبونەوەی کێشەو ململانێکانی ناوخۆی هەرێم لەدەورەی داهاتوودا نەک هەر دەخاتە ئەستۆی یەکێتی نیشتیمانی، بەڵکو هۆشیارێشی پێدەدات لە گێرانەوەی دۆخەکە بۆ جاران، کە دیارە مەبەستی لە دوو ئیدارەیی و دەرهاویشتەکانی ئەم دوو ئیدارەییە و بەمەش دەیەوێت شانی خۆی لە دۆخی نەخوازراوی ئیستای کوردستان خاڵی بکاتەوە، بەرپرسیارییەتی دۆخی داهاتووش بخاتە سەر یەکێتی و هاوپەیمانەکانی. وە یەکێتی دەکاتە بەشێک لەو ململانێیەی ئیستای نێوان خۆی و بزوتنەوەی گۆران. وە لە دیدی پارتیدا لەمە بەدوا یەكیتی بەشێک نییە لەچارەسەر بەڵکو خۆی بەش و لایەنێکی ململانێ دەبێت لەگەڵ پارتی و لەبەرامبەر سیاسەت و نەخشەکانیدا. گوێنەدان و رەچاوەنەکردنی ڕیکەوتنی ستراتیجی و پرس و گفتوگۆ نەکردنی پێش وەختە بە پارتی سەبارەت بە رێکەوتنی لەگەڵ بزوتنەوەی گۆران. یەکێتی دەکاتە هاوبەش لە ململانیی و نێوان گۆران و پارتیدا… پارتی بەم بۆچونەی جاڕیکی تر جەخت لەو نەریتە ناشیرینە دەکاتەوە، کە پەیوەندی نیوان دوو حزب بەمانای كلۆمدان و ریگەگرتنە لەهەر ڕیکەوتنێکی تر، وە بەمانای بێدەنگەکردن و رێگرتنە لەبەیانی هەر ‌هەلوێست و رەخنەیەکی سیاسی بۆ رای گشتی لەژیر ناو و بوونی پەیوەندی و رێکەوتنی هاوبەشدا. دیارە هیچ لەوە ڕۆشنتر نییە و بە دانپیانانی زۆرێک لە بەرپرسەکانی پارتی رێکەوتنی ستراتیجی دەمێکە بە هۆی ئاڵوگۆری سیاسی و تێکچوونی پارسەنگی هێزی قوتبەندیەکانی ناوچەکەو ئاڵوگۆرەکانی عێراق و کوردستانەوە، کۆتایی پێهاتووە و بە کردەوەش ئیکسپایەر بووە. بەڵام لەو شوێنەی یەکێتی پێویستی پێی بێت، یان پارتی پێویستی پێی بێت، دوبارە دەهۆڵی رێکەوتننامەی ستراتیجی بە قازانجی خۆیان دەکوتنەوەو لەدژی یەکتری بەدەستیەوە دەگرن. پارتی کە نیگەرانە لە رێکەوتنی گۆران و یەکێتی، جارێکی تر رێکەوتنی ستراتیجی زیندودەکاتەوە و وەکو کارتێک لە دژی یەکێتی بە دەستیەوە دەگرێت و بەپێشێل کاری تۆمەتباری دەکات…
ئەو راگەیاندنەی پارتی راستیەک بیر خەڵکی کوردستان دەهێنێتەوە کە هەرچۆن حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی لە گرفت و ناکۆکی وڵاتانی ناوچەکەو ململانێ وجەنگەکانیان کەڵک وەردەگرن بۆ داسەپاند و جێگیرکردنی دەسەڵاتیان، ئاواش هەر کام لەو حزبانە کەڵک لە ناتەبایی و ململانێی نێوان حزبەکان وەردەگرن لە بەرامبەر بەیەکتریدا. لە دنیای واقعیدا پارتی نایەوێت ‌حزب و لایەنەکانی زونی سەوز تەبا بن و رێکەوتن و سازان لە نیوانیاندا هەبێت، هەروەها یەکێتی و گۆرانیش بەهەمان شێوە نایانەوێت لە زونی زەردا، حزبەکان و ‌هیزەکان تەباو خاوەنی رێکەوتن بن… ئەمە بۆ وڵاتانی ناوچەکەش راستە. توکیای نایەوێت لە زونی سەوزدا هیزەکان بە‌‌هیز بن و تەبا بن و ئێرانیش لە زونی زەردا نایەوێ ‌ریزی حزبەکان، یەکگرتوو بن…
لایەنێکی تر وە میحوەری کە لە راگەیاندنەکەی پارتیدا ئەوەیە، کە پارتی هەم لەسەر گرفت و مەرگەساتەکانی رابردوو، هەم لە پەیوەند بە كیوێک لە گرفت و کیشە و دەردەسەریەکانی ئیستا کە روبەرووی خەڵکی کوردستانیان، کردۆتەوە. تا دەگات بە پەیوەند بەهەر پێشهات و دۆخیکی نەخوازراو لە داهاتودا، خۆی بە بەرپرس نازانێت و دەیەوێت هەموو ئەمانە بخاتە ئەستۆی یەكێتی وگۆڕان و لایەنەکانی تری نزیک لە یەکێتی. ئەمە لە کاتێکدایە، کە هەموو گرفت و کێشەو دەردەسەری و کوێرەوەریەکانی خەڵکی کوردستان، هەموو لایەنە سیاسیەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی لێی بەرپرسیارن، بە تایبەتیش پارتی بەشی شێری لەم دۆخەدا بەردەکەوێت. پارتی کە قەڵەمرەوی جغرافیایەکی بەرینتری لەژێر دەستەو دەستی گرتووە بەسەر هەموو جومگە گرنگ و هەستیارەکانی حکومەت و پەرلەمان و داهات و ئاسایش و پەیوەندییە ناوچەیی و … تاد، نەک ناتوانێ شانی خۆی لەم دۆخە مەمرەو مەژییەی خەڵکی کوردستان و گرفتە کەڵکەبووەکانی خاڵی بکاتەوە، بەڵکو بەرپرسی یەکەمی ئەو دۆخەیە.
رێکەوتنی حزبی گۆران و یەکێتی نیشتیمانی لە بنەرەتدا، بە جیا لەوەزعی ناوخۆی خۆیان و کەم بوونەوەی کاریگەریەکانیان، لە دۆخی هەرێم و ناوچەکەو و تەنانەت زوونی سەوزیشدا، وە بەجیا لەو گوشارە بەردەوامانەی پارتی لەسەریان، هەوڵێکە بۆ وەستانەوە بە هەژمونی پارتی و قۆرغکارییە بێ سنورو بێکۆتاکانی. گۆران یان یەکیتی بەتەنها ناتوانن ململانێی پارتی بکەن، بۆیە ویستی هەردوولا بۆ رێکەوتن، هەوڵێکی ناچاریان بوو تا بە قەبارەو هێزێکی گەورەترەوە، ململانێ پارتی بکەن و پشتیوانی ئێران و هاوکارەکانیشی لە ئیسلامی شیعی عێراق و ناوچەکەدا بەدەست بهێنن کە ئەمانیش، توانیویانە قۆرغی هەموو جومگە سەرەکی و گرنگەکانی عێراق بکەن… دیارە ئەمە هاوکات دەستوەردانی ئێران لە زوونی سەوزدا زیاتر دەکات. ئەم ئاڵوگۆرەش کاریگەری لەسەر جێگەو رێگەی پارتی دەبێت لە عێراق و ناوچەکەو بەوپێیەش لە ناوخۆیی کوردستاندا. گۆرانی هاوسەنگی هێزە کە پارتی نیگەران و توشی کاردانەوەی خێرا کردووە بەرامبەر بە رێکەوتنی یەکێتی و گۆران. بەهۆی ئەم رێکەوتننامەوە تارادەیەک گوشاری زیاتر دەکەوێتە سەر پارتی تا لەبەشێک لەدەسەڵاتەکانی خۆش بێت و رادەستی گۆران و یەکێتی بکات و بە ناچاریش بەشداریان لە حکومەت و پەرلەمان و بەشیک لە جومگەکانی دەسەڵاتدارێتیدا، پێ بکات.
نیگەرانی و کاردانەوەی پارتی و دڵخۆشی و هەست بەسەرکەوتنی یەکێتی و گۆرانیش، بەشێکە لە ململانیی فراوانی ناوخۆیی و ناوچەیی حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی لەگەڵ یەکتریدا، بۆ دەسەڵاتی زۆرتر و بەشی داهاتی زیاتر. ئەمەش هیچ پەیوەندی بە ویست و خواستەکانی خەڵکی کوردستانەوە نییە. ئەگەر حکومەت و پەرلەمان کە هەموو حزبەکانی خانەوادەی کوردایەتی و ریزیکی بەرین لە خێڵی نووسەر و رۆژنامەنووسی بێ بەهرە، شانازیان پێوەدەکەن و بە دوو دەزگای و پێکهاتەی شەرعی ئەزمونی هەرێم تەماشای دەکەن… کارا بکرێنەوە و جارێکی تر بخرێنەوە گەر، یان لەکار بخرێن و وەکو ئیستا و ٦ مانگی رابردوو شەلەل بن، هیچ لە دۆخی سیاسی هەرێم و ژیان وگوزەرانی خەڵکی کوردستان ناگۆڕیت. ئەگەر داهاتی نەوت و غاز شەفاف بیت و هێزی پێشمەرگەو ئاسایش و… بە دامەزراوەیی بکرێن… هیچ بە قازانجی خەلکی کوردستان ناگۆرێت و لەباشترین حاڵەتدا، وەکو نیزامی ئیران و سوریا و عیراقی پێشووی، لێدیت… ئەمەش هیچی بۆ خەڵکی کوردستان تیانیە و تەنها لایەنەکانی بەشدار لەدەسەڵاتدا، کەمێک دادپەروەرانە تر!! تاڵانی داهات و قوتی خەڵکی کوردستان دەکەن و ئەوکاتە حزبەکان كڕ دادەنیشن. وە ئەگەر هەموو حزبەکان بە یەکریزی بگەرێنەوە بەغدا، جگە لە درێژە دان و رەوایی دان بە فیدارلیزمی تائیفی و قەومی و دەسەڵاتی عروبی ئیسلامی، کە خۆی سەرچاوەیەکی سەرەکی ململانێی و نێوان هەرێم و بەغدایە، هیچی ترنییەو ئەمەش مایەی دەردەسەرییە بۆ خەڵکی کوردستان. بۆیە خەڵکی کوردستان نابێ هیچ خۆشباریەکیان بە رێکەوتنی گۆران و یەکێتی هەبێت.
هەروەها نابێ رێگەبدرێت پارتی بە کارادنەوەو نیگەرانی خۆی لە رێکەوتنی یەکێتی و گۆران، شانی خۆی لە بەرپرسیاریەتی ئەم دۆخە خاڵی بکاتەوە وکە بەسەر خەڵکی کوردستانی هێناوە و ریگەی پێ بدرێت، وەکو ژاندارم پۆلیسی کوردستان، مامەڵە لەگەڵ خەڵکی کوردستان و گرفت و کیشەکانی بکات. بزوتنەوەی نارەزایەتی لەخوارەوەی خەڵکی کوردستان، رێکخراوبوون و هاتنە مەیدانیان لە ژیر ئاسۆی سۆسیالیستیدا، ئەو رێگایەیە کە دەتوانێ دێوەزمەی دەسەڵاتی بزوتنەوەی کوردایەتی و ئەزموونە برسی هێنەر و سەرکوتکەرو تاڵانچیتیەکەی کەنار بخات و ئەزمونێکی تر لە ژیان بەدەستی خودی جەماوەری بەرهەم هێن وبێبەش، دابمەزرێنی… دەبێ بۆ ئەو نەبەردە ئامادەکاریی بکرێت… نەبەردیەک کە تیادا دەتوانێ ئینسان و ویست و خواست و ئازادیەکانی ئینسانی، بۆ هەموو تاکەکانی فەراهەم بکات.
٢٠ ئایاری ٢٠١٦

..

عەبدوڵا مەحمود

abdulla.mahmud@gmail.com

هەرێمی کوردستان خاوەنی سەدان دەزگاو کەناڵی میدیایی راگەیاندنی هەمە چەشن و هەمە جۆرە. لەناو ئەو هەموو کەناڵانەدا ژمارەیەکیان راستەوخۆ سەر بەحزب و رێکخراوە سیاسیەکانن. ژمارەیەکیشیان میدیای سێبەرن و دەستوخەت و دەنگیان دەناسرێتەوە. بەڵام هەندیك میدیای تر هەن کە خۆیان بە سەربەخۆ یان ئەهلی دەناسێنن یان واناسراون. من لێرەدا قسەم لەسەر میدیای حزبەکان نییە، بەڵکو دەمەوێت سەبارەت بە میدیای ئەهلی یان سەربەخۆ قسە بکەم. دیارە مەبەستم لە میدیای ئەهلی یان سەربەخۆ ئەوە نییە، کە ئەم میدیاو کەناڵانە، جیاواز یان دوورن لەدیدو روانینی بزوتنەوەی ناسیونالیستی و رەوتگەلی دینی، بەڵکە تەنها مەبەستم ئەو کەناڵ و دەزگا راگەیاندنانەیە کە خۆیان لەدەرەوەی چوارچێوەی رێکخراوەیی حزب و رێکخراوە سیاسیەکانی کوردستاندا، پێناسە دەکەن.

ئەوەی زۆر جێگای لێرامانە، هەموو ئەو میدیاو دەنگانەی خۆیان بەسەربەخۆ رادەگەیەنن، یان بانگەشەی ئەهلی بوون دەکەن، هێندەی نووسەر و کادر وسەرکردەی حزب، تیایدا دەردەکەون مینبەریان دەخرێتە بەردەم، بە دەگمەن روودەدات نوسەرێک، هەڵسوراوێک، چالاکوانێک، رابەری بزوتنەوەیەکی کۆمەڵایەتی، لەو میدیایانە دەربکەون و میدیا و مینبەر بخرێتە بەردەمیان. ئەم حاڵەتە پێویستی بە زۆر لێڕامان نییە، ئەرشیفی ئەو میدیایانە لە پێش هەموویانەوە ئەو کەناڵانەی زۆر بانگەشەی سەربەخۆیی دەکەن لە چەشنی NRT سیخناغە لە دەمو چاوی کادرانی حزب و نووسەرانی حزب و موچەخۆرانی. لەناو ئەو لەشکرەش لە بەرپرس و کادر و نووسەرانی حزبدا، خێلی مەلای بەلاشخۆری عەمامە بەسەر بێ عەمامە، سەرکردەو کادری حزبە ئیسلامیەکان، نووسەرانی ئیسلامی، نووسەرانی سەلەفی و تەنانەت هەڵگرانی دید و بەرگریکەران لەداعش، پشکی شێریان لەناو ئەو میدیایانەدا، پێبراوە. کەم بەرنامەو تەوەر، دیدار و گفتوگۆ هەیە، مەلاو کادرانی ئیسلامیەکان تیادا بەشدار نەبن. رۆژ و شەوێک نییە کادرانی کۆنەپەرستی ناو کۆمەڵگا، نووسەرانی ئیسلامی، بەرگریکاران لە داعش، میوانی ئەو میدیا و دەزگا راگەیاندنە بەناو سەربەخۆو ئەهلیانە نەبن. ئەوە لە کاتێکدایە، کەئیسلامیەکان و حزبە ئیسلامیەکان و خۆیان خاوەنی چەندین دەزگای میدیایین لە گۆڤارو رۆژنامەو هەفتەنامەو پەیچ و کەناڵی سەتەلایت و تەلەفزیۆنی ناوخۆیی  محەلی. کەچی دیسان، میدیای ئەهلی و بەناو سەربەخۆ، دەرگایان بۆ ئەم ئیسلامیانە خستۆتە سەرپشت، تا ئازادانە سوکایەتی بە هەموو پیرۆزیەکانی ئینسان و جوانیەکانی ناو کۆمەڵگا بکەن. پرسیار ئەوەیە ئایا بەراستی ئەم کەناڵ و میدیا بە ناو ئەهلی و سەربەخۆیانە، بەشێک نین لە هێزو وزەی گێرانەوەی کۆمەڵگا بۆ دواوە؟ ئایا بەراستی ناراستگۆیی بانگەشەکانیان، بەرۆشنی نیشان نادەن؟ ئایا بەراستی جێگای شەرم نییە ئەم میدیا و کەناڵە خۆ بەسەربەخۆزان و ئەهلیانە، چاوی بینین و گوێچکەی بیستنی دەنگ و خواستی ئۆردویەک لە ئینسانی سەربەخۆ، ئازادیخواز، چەپ، هەڵسواروانی بەرگری مافە ئینسانیەکان، لە مافی ژنان و لاوان و مناڵان… هەزاران هەڵسوڕاوی سیاسی سەربەخۆ، چالاکوان و هەڵسواراوانی کۆمۆنیست و چەپ، مۆدیرن و عەلمانیەکانیان، نییە. خۆ باش دەزانن تەنها ئەم ئۆردووە خاوەنی کەناڵ و دەزگای میدیایی خۆیان نیین. خۆ باش دەزانن ئەم لەشکرە زۆرتر دەکرێنە نیشانەی قیرەقیری ئیسلامیەکان و کۆنەپەرستەکان و دەسەڵاتی سیاسی. پرسیار ئەوەیە هۆکار چییە ئەم لەشکرە لەلایەن ئەم میدیا ئەهلیانەوە پەراوێز دەخرێن و ئەوانەش خاوەنی چەندین میدیا و دەریایەک لە پارەوپوڵن و نوێنەری بەرەی کۆنەپەرست و ئیسلامی سیاسین، پێشوازی دەکرێن؟ هەتا بەشێکی زۆر لەپێشکەشکاری بەرنامەو تەوەرە سیاسی و کۆمەڵایەتیەکان و پرسە گرنگەکانی ناو کۆمەڵگا، خۆیان هێندە دواکەوتوو کۆنەپەرستن، یان نا پرۆفیشناڵ و بێ زانیارین، کە بەسانایی دیارە لە ئەلف و بێ میدیاو کاری رۆژنامەگەری نازانن.

زۆر جار ئینسان، سەراسیمە دەبێت بەو کەناڵانە کەچۆن دەتوانن کەسانی واگەمژه بدۆزنەوەو بانگهێشتی بەرنامەکانیان بکەن؟ کە زۆر جار بەئاشکرا سوکایەتی بە پێشکەش کاری بەرنامەکان، دەکەن. سوکایەتی بە کۆمەڵگا دەکەن. تەنانەت بە ئاشکرا بەرگری لە داعش و هاوشێوەکانیان دەکەن. لێکۆڵەر و توێژەر و چاودێری سیاسی وا گەمژە و بێئاگا ئەدۆزنەوە کە لێکدانەوەکانیان، بەشی ٢٤ سەعات، ناکات.

ئەو میدیا بەناو ئەهلی و سەربەخۆیانە، بەم رەوتەی گرتویانەتە بەرو بەو ئاراستەیەی هەیانە هێندەی تەلەفزیۆنی حزبەکان و میدیاکانیان، نووسەرو کادرە مۆڵەتپێدراوەکانیان، بەرپرسن لەو سەرگەردانییەی میدیا لە کوردستان و رۆژنامەگەری، تیادا نوقمە. میدیا و کەناڵە بەناو ئەهلییەکان، وەکو حزبە دەسەڵات بەدەست و دواکەوتووەکان، بەشێکن و بەشدارن لەو ژەهراوەی کۆمەڵگای پێ گێژ دەکەن و راستیەکانی کۆمەڵگا، دەشارنەوە. بەشێکن لەو هێزەی کە رێگری دەکەن لە گەشەی کۆمەڵگاو بێئیرادەکرنی خەڵک، بەشێکن لەو هێزەی کۆمەڵگا بەرەو دواوە دەبەن. بەشێکن لە پاشەکشەکردن بە فەرهەنگ و دیدی ئینسانی و بێرێزیکردن بە شکۆی ئینسانی. بەشێکن لە دروستکردنی ناسنامەی ساختە و بڵاوکردنەوەی رق و کینە و دڵرەقی. بەشێکن لە ماشینی درۆ سازی و درۆ دەرخوارد دانی کۆمەڵگا. من لام وایە  ترسناکی ئەم جۆرە میدیایە، هیچی لە ترسناکی دەسەڵاتی میلیشیایی و مافیایی کەمتر نییە. ئەم میدیایە هیچ تەبایەکی لەگەڵ ئازادیخوازی و پێشکەوتنخوازی و ئینسان دۆستی نییە. وە نەیاری سەرسەخت و کۆسپێکی واقعی بەردەم رەوتی پێشکەوتنی کاری میدیای و میدیای ئەهلی و سەربەخۆیە. دژی ئۆردوی ئینسانە ئازادیخوازەکان و نووسەران و هەڵسوارو چالاکوانە مۆدیرن و پێشکەوتنخوازەکانن.  میدیای بەرەی کۆنەپەرستی کۆمەڵگا و مینبەری حزب و لەناو حزبەکانیشدا مینبەری ئیسلامی سیاسی و کۆنەپەرستی ئیسلامین…

دیارە ژینگەو زەمینەی میدیایەکی ئاوا، کە بەناوی ئەهلی و سەربەخۆوە، بۆتە بڵندگۆی کادرانی حزب و بەتایبەتیش بڵند گۆی کۆنەپەرستی و پیاوانی دینی و کادرانی حزبە دینیەکان، دەسەڵاتدرایتی سیاسی لێی بەرپرسە یان ناراستەوخۆ لەلایەن کەسانێک کە لە فەلەکی حزبیدان، ئاراستە دەکرێن. لە کۆتاییدا بە پێویستی دەزانم پێداگری لە راستیەکی سەلماو بکەم کە هیچ گومانم لەوەیە نییە چۆن هیچ حزب و رێکخراوێکی سیاسی عەلمانی لە ناو بزوتنەوەی ناسیونالیستی کوردیدا بوونی نییە، ئاواش دڵنیام هیچ کەناڵ و میدیایەکی عەلمانیش لە کوردستاندا کەسەر بەخانەوادەی بزوتنەوەی کوردایەتی بێت، بوونی نییە. لە دۆخێکی ئاواشدا، بوونی میدیای بەناو ئەهلی و سەربەخۆ بەو ناوەرۆکە دواکەوتوو کۆنەپەرستیەوە، حاڵەتێکی چاوەروانکراوە. بەڵام بێدەنگی بەرامبەر بەو جۆرە لە میدیا، ناچاوەروانکراوەو پێویستە ئەو میدیایە، ماهیەتەکی و ترسناکیەکەی و کاریگەریە وێرانکەرەکانی لەسەر کۆمەڵگا، لەلایەن بەرەی ئازادیخوازو پێشکەوتنخوازی کۆمەڵگاوە، بخرێتە روو. ئەم جۆرە میدیایە لە ناوەرۆکدا سەر بە رەوت و بزوتنەوەیەکی کۆنەپەرستانەی کۆمەڵایەتییە. کە خوازیاری هێشتنەوەی دۆخی ئێستاو تەنانەت هەوڵی پاشەوپاش گەڕانەوەی کۆمەڵگاو سەندنەوەی ماف و دەستکەوتە شارستانی و مافە جیهانداگرە ئینسانیەکانی ئەدات. ئەم میدیایە بە نەخشەوە ئاراستە دەکرێت بۆ وەستانەوە بەرامبەر بە بزوتنەوەو کەلتورێک کە نارازییە بە دۆخی باو و خوازیاری ئاڵوگۆر و ژیانی باشتر و پێشکەوتنخوازیییەو هەوڵی بێوچان دەدەت بۆ دەست راگەیشتن بە دەستکەوتە هەمەلایەنەکانی پێشکەوتنی ژیانی ئینسانی.

 ئابی ٢٠١٥